Đối
với hợp đồng vay vốn giáo dục mà Trường quốc tế Mỹ (AISVN)
ký kết với các phụ huynh đang xảy ra tranh chấp vì nhà trường bất ngờ
thông báo cho học sinh nghỉ học, do hầu hết giáo viên nghỉ việc vì bị nợ lương
Theo
đó, hồi tháng 10/2023, trường quốc tế này dính lùm xùm huy động vốn từ phụ
huynh hàng tỷ đồng, theo chương trình gọi là "đầu tư hoàn lại 100%".
Theo
"hợp đồng đầu tư giáo dục này", phụ huynh sẽ đóng một khoản tiền hàng
tỷ đồng cho trường, đổi lại sẽ không phải đóng học phí trong quá trình con theo
học tại trường. Trường sẽ trả lại số tiền này cho phụ huynh khi trẻ kết thúc
chương trình tại trường hoặc hoàn thành thủ tục chuyển trường trong vòng 90
ngày. Tuy nhiên, khi phụ huynh hoàn thành các thủ tục ngưng học tại trường cho
con, nhà trường vẫn không thực hiện nghĩa vụ trả lại tiền.
Về
góc độ giáo dục, các cơ sở giáo dục ngoài công lập (tức trường học) trực thuộc
một pháp nhân là một doanh nghiệp. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp thành lập
dự án đầu tư gắn liền với thành lập và hoạt động của một hay nhiều cơ sở giáo dục
nào đó. Tuy nhiên, khi trường học được thành lập, bắt phải tuân theo Luật Giáo
dục và chịu sự quản lý của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo hay
Phòng Giáo dục và Đào tạo… tùy vào cấp giảng dạy, loại hình giảng dạy và nếu có
dạy nghề thì thêm ngành Lao Động- Thương binh và Xã hội quản lý, cấp phép cho
trường. Vì vậy, các khoản thu, đóng, quản lý và sử dụng học phí tại các trường
đã có quy chế và quy định, phê duyệt rành mạch. Theo đó, ngoại trừ những nguồn,
khoản thu đã được phê duyệt, nhà trường không được thu thêm, thu ngoài những
thu khác.
Tuy
nhiên, nhưng với trường hợp của AISVN, họ đã cố tình không tách bạch các hoạt động
quản lý, đầu tư thuộc các hoạt động riêng biệt của nhà trường ra khỏi hoạt động
doanh nghiệp. Cố tình dùng ký các hợp đồng góp vốn, hợp tác đầu tư, huy động vốn,
vay mượn... với bên ngoài vốn dĩ là các hợp đồng thuộc về hoạt động doanh nghiệp.
Hình
thức này giống như huynh cho nhà trường vay một khoản tiền lên đến hàng tỷ đồng.
Vấn đề ở đây là khỏa vay này không cần có tài sản bảo đảm, không bị ràng buộc về
các điều kiện vay khiến các trường có thể lạm dụng hình thức này để vay dùng
cho mục đích khác, dẫn đến nguy cơ vỡ nợ. Chưa kể, khoản tiền này không được bảo
hiểm và nếu trường phá sản thì cũng chỉ thực hiện theo Luật Phá sản của doanh
nghiệp vì hầu hết trường tư hoạt động như một công ty, hay doanh nghiệp vì lợi
nhuận.
Mặt
khác, theo quy định tại khoản 6, điều 27 Nghị định 46/2017/NĐ-CP quy định về hoạt
động đầu tư giáo dục trong các chương trình đào tạo mầm non, phổ thông, đại học;
điều kiện kinh doanh dịch vụ tư vấn du học thì ngoài việc phải được cấp phép,
có đủ các điều kiện về cơ sở vật chất, chương trình, đội ngũ, địa điểm, cơ chế
tổ chức thì bắt buộc phải có đủ nguồn lực tài chính theo quy định để bảo đảm
duy trì và phát triển hoạt động giáo dục. Do đó, việc huy động vốn dẫn đến mất
khả năng chi trả là một dấu hiệu khá rõ ràng cho thấy nguồn lực tài chính của
nhà trường đang gặp vấn đề lớn. Các cơ quan quản lý giáo dục cần vào cuộc để thẩm
định lại điều kiện hoạt động của trường. Nếu nguồn lực tài chính không bảo đảm
duy trì, phát triển hoạt động giáo dục hoặc có hành vi kê khai gian dối về tài
chính trong hồ sơ hoạt động thì có thể đình chỉ hoạt động của nhà trường theo
Điều 30 Nghị định 46/2017/NĐ-CP.
Cho
nên, đây là hành vi biến nhà trường thành tổ chức hoạt động tài chính, sử dụng
con dấu của nhà trường để ký “Hợp đồng vay vốn” như trên là sai, là trái luật. Nếu
từ hành vi này, sử dụng công cụ nhà trường sai mục đích, rồi chiếm đoạt tiền
không trả là có dấu hiệu lạm dụng nhằm chiếm đoạt tài sản. Nếu cơ sở giáo dục sử
dụng nguồn tiền vào mục đích vi phạm pháp luật khiến không đủ khả năng chi trả
theo cam kết của hợp đồng đã ký, hoặc cơ sở giáo dục dùng thủ đoạn gian dối chiếm
đoạt tài sản đó hoặc đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù có điều kiện, khả năng
nhưng cố tình không trả thì có dấu hiệu phạm tội "Lạm dụng tín nhiệm chiếm
đoạt tài sản" theo quy định tại điều 175 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ
sung 2017.
Do
đó, với tình hình hiện tại với sự việc xảy ra tại AISVN phụ huynh nên có đơn
trình báo chính quyền, báo cơ quan quản lý chuyên môn. Mặt khác phụ huynh có thể
làm đơn kiện đến tòa và tố cáo đến các cơ quan công an theo quy định để đảm bảo
quyền và lợi ích hợp pháp.
LS TRẦN MINH HÙNG
|