1. Thứ tự ưu tiên thanh toán khi phân chia di sản?
Câu hỏi: Chào luật sư, tôi có 3 người chị và 1 người anh ruột, ông bà nội tôi thì đã mất. Nay 1 người chị của cha tôi (tôi gọi bằng cô 5) vừa mất vì bệnh ung thư, cô năm cũng không có chồng con.
Khi ngã bệnh cô có nhờ cha mẹ tôi chăm sóc, và có nói ai chăm sóc cô thì sau này sẽ ở 1 trong 2 căn nhà của cô để thờ cúng ông bà nội và cô, giờ cô mất nhưng không ai tìm được giấy tờ tùy thân, hộ khẩu, đất đai hay di chúc của cô, cha mẹ tôi thì vẫn ở nhà cô thờ cúng chờ xã tang cô đến hết 100 ngày, giờ qua 100 ngày, anh chị của cha tôi muốn chia tài sản của cô tôi gồm 2 căn nhà. Vậy cha tôi có thể làm gì nếu muốn giữ lại 1 căn nhà hay quyền lợi gì cho mình?
Xin nói thêm cha tôi là con út trong gia đình vẫn chưa có nhà cửa trong khi anh chị của cha tôi đều khá và đã có nhà cửa.
Luật sư Gia Đình trả lời:
Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:
Thứ nhất, về việc phân chia di sản thừa kế:
Do khi chết cô bạn không để lại di chúc (thỏa thuận miệng không được coi là di chúc vì không được lập thành văn bản và không có người làm chứng) nên di sản của cô sẽ được chia theo quy định tại điều 651 Bộ luật dân sự 2015 về thừa kế theo pháp luật:
“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”
Do cô không còn những người thừa kế hàng thứ nhất nên di sản thừa kế của cô sẽ được những người hàng thừa kế thứ 2 thừa hưởng là ông, bà, anh, chị, em ruột của người để lại di sản thừa kế bao gồm có bố mẹ bạn và những người anh em còn lại.
Thứ hai, về thứ tự ưu tiên thanh toán di sản thừa kế
Theo quy định tại điều 658 Bộ luật dân sự 2015 thì:
“Các nghĩa vụ tài sản và các khoản chi phí liên quan đến thừa kế được thanh toán theo thứ tự sau đây:
1. Chi phí hợp lý theo tập quán cho việc mai táng.
2. Tiền cấp dưỡng còn thiếu.
3. Chi phí cho việc bảo quản di sản.
4. Tiền trợ cấp cho người sống nương nhờ.
5. Tiền công lao động.
6. Tiền bồi thường thiệt hại.
7. Thuế và các khoản phải nộp khác vào ngân sách nhà nước.
8. Các khoản nợ khác đối với cá nhân, pháp nhân.
9. Tiền phạt.
10. Các chi phí khác.”
Theo đó, khoản tiền mà bố mẹ bạn đã bỏ ra để nuôi dưỡng cô bạn (người để lại di sản thừa kế) không phải là khoản chi phí được ưu tiên thanh toán được quy định cụ thể theo quy định trên. Tuy nhiên, nếu tranh chấp được giải quyết tại Tòa án thì khoản tiền này cũng có thể được xem xét để hoàn trả lại cho gia đình bạn 1 phần và khi đó khoản tiền này được coi là chi phí khác quy định tại khoản 10 điều 658 quy định trên.
2. Làm gì để con cháu không tranh chấp tài sản về sau?
Thời gian gần đây, với sự tác động tiêu cực của mặt trái kinh tế thị trường, xã hội quá coi trọng đồng tiền, cộng thêm bất động sản có giá trị lớn nên các vụ việc tranh chấp liên quan đến đất đai, tài sản ngày càng tăng. Điều đáng nói là những tranh chấp tài sản liên quan đến vấn đề thừa kế, phân chia tài sản giữa bố mẹ và con cái, anh, em ruột thịt với nhau có chiều hướng gia tăng lên.
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc tranh chấp tài sản giữa bố mẹ và con cái là do bố mẹ và con cái chưa có sự rõ ràng, rạch ròi trong việc phân chia, thừa kế, tặng cho tài sản.
Ở nước ta từ xưa đến nay, trong quan hệ gia đình mọi người sống với nhau dựa trên cơ sở tình cảm, yêu thương giúp đỡ lẫn nhau, nhường nhịn nhau. Những người có nhường cho người còn thiếu, người giàu chia sẻ, nhường cho người nghèo.
Do đó, nhiều gia đình không chú trọng đến việc phân chia, rạch ròi tài sản giữa bố mẹ và các con, cũng như để lại di chúc trước khi chết để làm cơ sở phân chia di sản thừa kế sau này, nhất là ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa.
Chính điều này là nguyên nhân dẫn đến tranh chấp di sản do bố mẹ để lại sau khi chết, do anh chị em không thống nhất được việc phân chia di sản. Bên cạnh đó, còn có tình trạng khi một trong hai người bố hoặc mẹ chết trước, và các con tranh chấp tài sản đối với người còn sống để đòi chia di sản thừa kế của người đã chết... vì không có di chúc, thỏa thuận từ trước.
Có trường hợp các con tập hợp lại để đuổi bố, mẹ đường nhằm chia thừa kế tài sản người đã chết để lại. Đây là một hiện tượng tiêu cực của xã hội, nếu không có biện pháp phòng ngừa, hạn chế kịp thời sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của những người liên quan và gây nguy hại cho xã hội.
Ở các nước có nền pháp lý phát triển, vấn đề thừa kế, tặng cho tài sản giữa những người thân trong gia đình, dòng họ được thực hiện rất tốt, khá rạch ròi, minh bạch.
Thông thường bất cứ ai có tài sản đều có thỏa thuận phân chia tài sản hoặc có sẵn di chúc phân chia di sản thừa kế cho người thân trước khi chết. Vì thế đã hạn chế, phòng ngừa rất nhiều các tranh chấp có thể xảy ra trong trường hợp con cái, anh em, họ hàng có sự tranh chấp di sản do người thân để lại.
Như trên đã đề cập, ở nước ta nhiều người chưa chú trọng lắm đến vấn đề phân chia hoặc để di chúc khi còn sống nên thường xảy ra tranh chấp, tranh giành tài sản, khi người có tài sản chết. Việc để xảy ra tranh chấp, tranh giành di sản thừa kế sẽ gây tác hại tiêu cực cho những người liên quan và tác động tiêu cực đến cả xã hội.
Đó là khi xảy ra tranh chấp tài sản thì tình cảm giữa bố mẹ và con cái, giữa anh em ruột thịt, họ hàng sẽ bị sứt mẻ, đánh mất, thậm chí nhiều trường hợp còn gây nên thù hận hoặc dẫn đến gây thương tích, chết người.
Ngoài ra, các vụ việc tranh chấp tài sản phát sinh nhiều sẽ gây mất ổn định tình hình trật tự xã hội. Khi đó cơ quan chức năng phải tốn nhiều công sức, thời gian để giải quyết các tranh chấp, khiếu kiện, nhất là giải quyết hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra trong các vụ tranh chấp di sản thừa kế...
Theo tôi, biện pháp cấp bách, hiệu quả nhất hiện nay nhằm ngăn chặn tranh chấp di sản thừa kế là phải tuyên truyền, phổ biến cho mọi tầng lớp nhân dân biết về những ưu điểm của sự phân chia, thỏa thuận về tài sản giữa bố mẹ và con cái, nhất là bố mẹ cần để lại di chúc trước khi chết.
Việc bố mẹ để lại di chúc hoặc tặng cho tài sản các con cái khi đang còn sống có ý nghĩa rất quan trọng. Điều này nhằm ngăn chặn, phòng ngừa tình trạng những người thân trong gia đình tranh giành tài sản, tranh chấp với nhau dẫn đến “nồi da, xáo thịt”, gây đổ máu đáng tiếc có thể xảy ra về sau.
Luật sư Trần Minh Hùng chuyên gia tư vấn luật trên kênh HTV, VTV, THVL1, ANTV, SCTV1...
Chúng tôi là hãng luật tổng hợp nhiều đội ngũ luật sư giỏi, luật gia, thạc sỹ, chuyên viên, cộng tác viên có trình độ cao, năng lực chuyên môn cao, có kinh nghiệm, kiến thức hiểu biết rộng, kỹ năng tư vấn chuyên nghiệp, đặc biệt có trách nhiệm và đạo đức trong nghề nghiệp. Chúng tôi quan niệm Luật sư là nghề cao quý- cao quý vì nghề luật sư là nghề tìm công bằng và công lý cho xã hội. Luật sư bảo vệ cho những nạn nhân, tội phạm, và những người bị oan sai. Nghề luật sư là nghề rất nguy hiểm và khó khăn dù bào chữa, bảo vệ cho bất kỳ ai thì luật sư luôn gặp nguy hiểm vì sự thù hằn của bên đối lập. Do vậy để làm được luật sư thì phải có tâm, có đạo đức, có tài năng và phải đam mê nghề nghiệp, yêu nghề, chấp nhận có khăn, hy sinh và chấp nhận nguy hiểm. Nếu sợ nguy hiểm, sợ ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống của mình và gia đình thì rất khó hành nghề luật sư đúng nghĩa. Niềm vui của luật sư là khi giải oan được cho thân chủ, giúp được cho thân chủ, đem lại công bằng, công lý cho thân chủ nhằm góp phần đem lại công bằng cho xã hội.
Luật sư Trần Minh Hùng Trưởng văn phòng Luật sư Gia Đình- Luật sư sáng lập luật sư Gia Đình có nhiều năm kinh nghiệm tranh tụng, tư vấn được rất nhiều hãng truyền thông tin tưởng với nhiều năm và thường xuyên cố vấn pháp lý, tư vấn pháp luật trên các Kênh truyền hình uy tín như: Đài Truyền hình TPHCM (HTV), Đài truyền hình Việt Nam (VTV), Đài truyền hình Vĩnh Long, Truyền hình Công an ANTV, SCTV, THQH, Tư vấn luật trên Đài tiếng nói Việt Nam, Đài truyền hình cáp VTC, Đài VOV Giao Thông, Đài tiếng nói Việt Nam, Đài phát thanh Kiên Giang, Truyền hình Quốc Hội, Báo Pháp luật TPHCM, Báo tuổi trẻ đời sống, Báo đời sống và pháp luật, Báo Dân trí, Báo Vnxpress, Báo công an nhân dân và các hãng báo chí trên cả nước... là luật sư được Trường Đại học luật TP.HCM mời làm giám khảo cho nhiều cuộc thi Phiên tòa giả định cấp trường ĐHL, Cấp Quốc Gia, học thuật với trường Cảnh sát nhân dân, Nhiều trường đại học uy tín và chuyên gia pháp luật cho các hãng truyền thông uy tín. Là Luật sư bào chữa, tư vấn cho nhiều vụ án đỉnh điểm, quan trọng nổi tiếng trên cả nước được báo chí đưa tin, người dân quan tâm như vụ đại án Ngân hàng Navibank liên quan Huyền Như và Viettinbank, Vụ cướp 35 tỷ Long Thành - Dầu giây, Chống thi hành công vụ mùa Covid, các vụ Giết Người, Hiếp dâm, Dâm ô, Lừa Đảo, gây thương tích, tham ô, cố ý làm trái... và các vụ án khác về dân sự, kinh tế, thừa kế, đất đai, lao động, hành chính, doanh nghiệp.… luôn mang lại niềm tin cho khách hàng cũng như sự đóng góp tích cực sự công bằng, đi tìm công lý không biết mệt mỏi cho xã hội của luật sư chúng tôi.
Chúng tôi cùng tư vấn luật và cố vấn pháp lý cho nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước rất lâu năm.
Trân trọng cảm ơn!.
|