Hiến pháp năm 2013 quy định:
Mọi người có quyền sống. Tính mạng con người được pháp luật bảo hộ. Không ai bị tước đoạt tính mạng trái luật.
1. Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm; không bị tra tấn, bạo lực, truy bức, nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, sức khỏe, xúc phạm danh dự, nhân phẩm.
3. Mọi người có quyền hiến mô, bộ phận cơ thể người và hiến xác theo quy định của luật. Việc thử nghiệm y học, dược học, khoa học hay bất kỳ hình thức thử nghiệm nào khác trên cơ thể người phải có sự đồng ý của người được thử nghiệm.”
Các tội xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự của con người là những hành vi nguy hiểm cho xã hội do người có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện, có lỗi, gây tổn hại hoặc đe dọa đến quyền sống, quyền được bảo hộ về sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự của con người.
2.1. Khách thể của tội phạm
Sức khỏe của con người là tình trạng sức lực của con người đang sống trong điều kiện bình thường, là trạng thái tâm sinh lý, sự hoạt động hài hoà trong cơ thể cả về thần kinh và cơ bắp, tạo nên khả năng chống lại bệnh tật. Hành vi xâm phạm sức khoẻ con người là là hành vi dùng tác động ngoại lực hoặc bất kỳ hình thức nào làm cho người đó yếu đi hoặc gây nên những tổn thương ở các bộ phận trong cơ thể, gây bệnh tật, làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của người đó. Nó làm tổn hại đến khả năng suy nghĩ, học tập, lao động, sáng tạo của nạn nhân.
2.2. Mặt khách quan của tội phạm
Trong một số tội phạm ở Chương này, hành vi phạm tội thể hiện bằng không hành động, tức là không làm một việc theo trách nhiệm phải làm, đã gây nên những tổn hại nhất định cho người bị hại. Ví dụ: hành vi không cứu giúp người đang ở trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng (Điều 132)...
Đa số các tội phạm có cấu thành vật chất, tức là phải có hậu quả xảy ra thì tội phạm mới được coi là hoàn thành. Ví dụ tội giết con mới đẻ hoặc vứt bỏ con mới đẻ (Điều 124 Bộ luật Hình sự) quy định chỉ khi có hậu quả đứa trẻ mới sinh trong vòng 07 ngày bị mẹ đẻ giết hoặc vứt bỏ dẫn đến chết thì người mẹ mới bị coi là phạm tội. Để truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội này cần làm rõ mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả xảy do chính hành vi phạm tội đó gây ra. Tuy nhiên vẫn có một số tội, dấu hiệu hậu quả chỉ mang ý nghĩa định khung hình phạt. Ví dụ tội giết người, nếu hậu quả chết người xảy ra, người phạm tội đương nhiên chịu trách nhiệm hình sự về tội giết người nhưng trong trường hợp người phạm tội đã thực hiện hành vi giết người nhưng hậu quả chết người chưa xảy ra thì người phạm tội vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự về tội giết người giai đoạn phạm tội chưa đạt.
Chủ thể của tội phạm là những người có năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi theo luật định.
Thứ hai, độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự. Theo Điều 9 Bộ luật Hình sự chia ra hai mức tuổi chịu trách nhiệm hình sự là người từ đủ 16 tuổi và người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi. Đa số chủ thể thực hiện tội phạm phải là người từ đủ 16 tuổi trở lên, một số trường hợp như tội giết người, tội hiếp dâm,.. độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự là người từ đủ 14 tuổi. Cá biệt, Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi (Điều 145), Tội dâm ô người dưới 16 tuổi (Điều 146), Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm (Điều 147) quy định riêng chủ thể chịu trách nhiệm hình sự đối với 03 tội này phải là người từ đủ 18 tuổi trở lên.
2.4. Mặt chủ quan của tội phạm
Ngoài ra, một số tội phạm ở Chương này còn được thực hiện do lỗi cố ý (gián tiếp) như tội bức tử (Điều 130), tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe người khác trong khi thi hành công vụ (Điều 137).
Bộ luật hình sự còn quy định động cơ hoặc mục đích phạm tội là dấu hiệu bắt buộc trong cấu thành tăng nặng ở một số cấu thành tăng nặng như: động cơ đê hèn; để thực hiện hoặc che giấu tội phạm khác, để lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân; để che giấu hoặc trốn tránh việc bị xử lý về một tội phạm khác; để cản trở người thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân; vì mục đích mại dâm, để đưa ra nước ngoài; để sử dụng vào mục đích vô nhân đạo...
VĂN PHÒNG LUẬT SƯ GIA ĐÌNH
Đc 2: 64 Võ Thị Sáu, Phường Tân Định, Quận 1,TP.HCM
Luật Sư Trần Minh Hùng-Trưởng văn phòng
Email: vanphongluatsugiadinh@gmail.com
|