Hành vi vi phạm hợp đồng kinh tế là gì? Ví dụ vi phạm hợp đồng
Hành vi vi phạm hợp đồng kinh tế được xác định theo một trong ba căn cứ sau:
✔ Thứ nhất, hành vi vi phạm hợp đồng là việc thực hiện không đúng, không đủ các nghĩa vụ theo thỏa thuận hợp đồng
✔ Thứ hai, hành vi vi phạm hợp đồng là việc thực hiện trái các quy định pháp luật về hợp đồng kinh tế ký kết ví dụ: Đơn phương chấm dứt hợp đồng trái luật.
✔ Thứ ba, hành vi vi phạm hợp đồng xuất phát từ việc người đại diện vượt quá thẩm quyền đại diện trong việc ký kết, thực hiện hợp đồng.
Để bảo vệ tốt nhất, triệt để nhất quyền, lợi ích hợp pháp thì bên bị vi phạm có quyền khởi kiện tới Tòa án/ Trọng tài thương mại.
Yêu cầu chấm dứt hành vi vi phạm hợp đồng
✔ Thông thường các bên đều thỏa thuận việc ưu tiên thương lượng, đàm phán khi có phát sinh tranh chấp theo hợp đồng đã ký kết. Do đó tuân thủ nguyên tắc này bạn sẽ phải thông báo và yêu cầu đối tác chấm dứt hành vi vi phạm hợp đồng, đồng thời yêu cầu tiếp tục thực hiện đúng thỏa thuận tại hợp đồng.
✔ Khi đó sẽ có hai trường hợp xảy ra:
+ Trường hợp đối tác chấm dứt hành vi vi phạm hợp đồng và đã thực hiện đúng thỏa thuận thì tùy tường trường hợp bạn sẽ xác định các việc làm tiếp theo nếu thấy quyền lợi hợp pháp của mình bị ảnh hưởng.
+ Trường hợp đối tác không phản hồi, hoặc vẫn không thực hiện đúng thỏa thuận tại hợp đồng thì đây là giai đoạn tiền tranh chấp hợp đồng. Các biện pháp tiếp theo sẽ thực hiện phải đảm bảo 2 yếu tố: Tiếp tục yêu cầu đối tác chấm dứt hành vi vi phạm và hai là củng cố căn cứ, chứng cứ để khởi kiện tranh chấp hợp đồng.
Phương thức xử lý vi phạm hợp đồng hiện nay
✔ Xử lý vi phạm hợp đồng kinh tế thông qua con đường thương lượng, hòa giải
Việc thương lượng - hòa giải nhìn chung được khuyến khích khi xảy ra bất cứ một vụ tranh chấp hợp đồng nào nhằm giải quyết một cách nhẹ nhàng nhất vụ việc.
- Nhìn chung việc thương lượng – hòa giải nếu đạt được kết quả sẽ có nhiều lợi ích cho các bên như không phải nộp án phí, rút ngắn thời gian thực hiện hợp đồng…. và làm hài lòng các bên tranh chấp.
- Thông thường việc thương lượng – hòa giải chỉ đạt kết quả do thiện chí của các bên và chủ yếu việc vi phạm, tranh chấp là do nguyên nhân khách quan hoặc vì hiểu nhầm hay hiểu không đầy đủ nội dung hợp đồng.
- Một vần đề cần lưu ý có tính nguyên tắc là bất kỳ một vi phạm hoặc tranh chấp hợp đồng nào cũng cần tiến hành biện pháp thương lượng – hòa giải trước, bởi vì nếu bỏ qua biện pháp này thì có nghĩa là đã bỏ qua một cơ hội tốt để giải quyết mà không có biện pháp nào tốt hơn.
✔ Xử lý vi phạm hợp đồng bằng cách đơn phương hủy bỏ hoặc đình chỉ thực hiện hợp đồng
Đây là biện pháp bất đắc dĩ nhưng nhằm hạn chế hoặc không để gây ra hậu quả nếu tiếp tục thực hiện hợp đồng trong khi phía bên kia không chấm dứt việc vi phạm hợp đồng hoặc thiếu thiện chí để giải quyết hậu quả của việc vi phạm hợp đồng.
Lưu ý: Trong trường hợp bắt buộc phải áp dụng biện pháp này mà gây ra thiệt hại cho bên vi phạm hợp đồng thì không phải bồi thường thiệt hại.
✔ Yêu cầu tòa án hoặc trọng tài kinh tế giải quyết vi phạm hợp đồng kinh tế
- Nói chung việc tranh chấp xuất phát từ hợ đồng (dân sự, kinh tế thương mại, lao động) mà các bên không tự giải quyết được thì nên yêu cầu Tòa án hoặc Trọng tài kinh tế (chỉ áp dụng trong trường hợp tranh chấp hợp đồng kinh doanh thương mại) giải quyết để bảo vệ quyền lợi cho mình trong thời hạn nhất định.
- Việc yêu cầu Tòa án hoặc Trọng tài kinh tế giải quyết là biện pháp cần thiết và hữu hiệu bởi các cơ quan này, nhất là Tòa án, là cơ quan có thẩm quyền ra các phán quyết bảo về các quyền, lợi ích hợp pháp của các bên nên có hiệu lực pháp lý mang tính chất bắt buộc.
- Khi yêu cầu tòa án hoặc Trọng tài kinh tế giải quyết thì các bên phải tuân thủ quy trình tố tụng chặt chẽ do pháp luật quy định đối với từng loại tranh chấp.
✔ Đề nghị cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát xem xét khởi tố vụ án hình sự
Đây không phải là một dạng phổ biến xử lý vi phạm hợp đồng kinh tế bởi sử dụng cách thức này thông thường chỉ xuất phát từ việc bên vi phạm hợp đồng đã chủ động việc vi phạm trước khi ký kết.
- Đây là biện pháp cứng rắn được áp dụng nếu bến đối tác có dấu hiệu chiếm đoạt tài sản khi ký kết hoặc trong quá trình thực hiện hợp đồng bằng hành vi lừa đảo hoặc lạm dụng tín nhiệm.
- Việc lừa đảo được thể hiện qua thủ đoạn gian dối với ý định có trước khi ký kết, thực hiện hợp đồng. Thông qua việc ký kết hợp đồng có tính gian dối một bên đã thực hiện việc chiếm đoạt tài sản.
- Đối với việc lạm dụng tín nhiệm thì các thủ đoạn và ý định chiếm đoạt xay ra sau khi ký kết hợp đồng hoặc trong quá trình thực hiện hợp đồng.
- Nếu có đủ cơ sở, các cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát sẽ khởi tố, truy tố và đưa ra xét xử tại Tòa án và buộc người chiếm đoạt tài sản phải chịu hình phát và trả lại hoặc bồi thường những tài sản bị chiếm đoạt, những thiệt hại cho người bị hại.
Tranh chấp hợp đồng kinh tế được khởi kiện mấy lần?
✔ Theo quy định thì cơ quan tài phán chỉ thụ lý hồ sơ khởi kiện khi tranh chấp hợp đồng kinh tế chưa được giải quyết bởi một bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của một cơ quan tài phán trước đó. Như vậy, chúng ta có thể hiểu việc khởi kiện tranh chấp hợp đồng chỉ được thực hiện một lần.
✔ Trong quá trình khởi kiện, các bên được quyền sửa đổi, bổ sung yêu cầu khởi kiện để cơ quan tài phán xem xét giải quyết.
Khởi kiện vi phạm hợp đồng có phải phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng tốt
Theo luật sư phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng tốt là phương thức nhanh nhất, bảo vệ quyền lợi tốt nhất. Nên khi khởi kiện vi phạm hợp đồng không đảm bảo được tiêu chí này thì bạn cũng nên cân nhắc các phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng kinh tế như thương lượng, hoặc hòa giải. Bởi
✔ Nhiều chủ doanh nghiệp cho rằng việc kéo nhau ra Tòa án là điều ảnh hưởng đến uy tín, danh dự của doanh nghiệp nên khi bị khởi kiện họ sẽ có những suy tính tiêu cực trong quan hệ kinh doanh.
✔ Khi giao kết hợp đồng kinh tế, nhiều trường hợp việc đàm phán ký kết hợp đồng không dựa trên hiệu quả kinh tế thuần túy, nó dựa trên một ưu ái, trên một số thỏa thuận nhất định giữa các doanh nghiệp. Nên nếu khởi kiện tranh chấp hợp đồng thì sẽ ảnh hưởng đến chuỗi liên kết mà các doanh nghiệp nằm trong đó. Ví dụ: Một chủ đầu tư không muốn các doanh nghiệp thầu phụ khởi kiện lẫn nhau, nếu vi phạm họ sẽ cho các bên ra khỏi dự án dù họ đúng hay sai.
✔ Thời gian thực hiện thủ tục khởi kiện luôn kéo dài cũng là một trở ngại lớn trong việc đánh giá tình hiệu quả của phương pháp giải quyết tranh chấp hợp đồng này.
LS TRẦN MINH HÙNG TRÊN HTV
|