Luật sư là một yếu tố không thể thiếu trong việc thi hành các vụ án hình sự. Luật sư hình sự đóng vai trò quan trọng trong quá trình xét xử, góp phần vào việc giải quyết các vụ án được khách quan, đúng pháp luật, giúp bảo vệ quyền công dân, quyền con người của thân chủ, thực hiện quyền bình đẳng của mọi công dân trước pháp luật, thực hiện dân chủ xã hội.

Luật sư hình sự tham gia vào vụ án với tư cách là người bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị can, bị cáo, người bị tạm giữ tùy từng giai đoạn tố tụng.

Luật sư hình sự tham gia vào vụ án dưới các hình thức

- Luật sư được thân chủ, người nhà thân chủ mời.

- Luật sư tham gia trợ giúp pháp lý miễn phí khi bị can, bị cáo, người bị tạm giữ thuộc đối tượng trợ giúp pháp lý.

- Luật sư chỉ định trong trường hợp các cơ quan tiến hành tố tụng yêu cầu.

Luật sư hình sự trợ giúp những vấn đề gì?

- Tư vấn và giúp khách hàng tìm chứng cơ ngoại phạm hoặc loại trừ trách nhiệm hình sự, các lỗi trong tố tụng hình sự giúp khách hàng minh oan hoặc giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

- Tư vấn và giúp khách hàng hiểu rõ quyền và trách nhiệm của mình, hướng dẫn khách hàng khai khi bị hỏi cung trước các cơ quan tiến hành tố tụng hoặc trước phiên Tòa tránh tình trạng bị ép cung, mớm cung, dụ cung.

- Tư vấn và hướng dẫn khách hàng lập thủ tục bồi thường thiệt hại tính mạng, sức khỏe, danh dự nhân phẩm để khắc phục hậu quả do hành vi trái pháp luật của mình gây ra cho người khác trong trường hợp gia đình người bị hại đồng ý hoặc không đồng ý nhận bồi thường.

- Hướng dẫn khách hàng soạn thảo một số văn bản trong quá trình tiếp nhận vụ án như: Đơn xin bảo lãnh tại ngoại, đơn xin giảm nhẹ hình phạt, đơn xin miễn truy cứu trách nhiệm hình sự…

- Tư vấn cho khách hàng về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự và miễn trách nhiệm hình sự, những trường hợp không áp dụng miễn truy cứu trách nhiệm hình sự.

- Tư vấn về các hình phạt cụ thể và các nội dung khác liên quan đến hình phạt và các  quy định pháp luật hình sự về quyết định hình phạt và vấn đề liên quan.

- Tư vấn về thời hiệu thi hành bản án, miễn chấp hành hình phạt, giảm thời gian chấp hành hình phạt, tư vấn quy định pháp luật về xóa án tích và các quy định liên quan.

- Tư vấn về các quy định đối với trường hợp người chưa thành niên phạm tội.

Vai trò của luật sư hình sự trong các vụ án

Một luật sư hình sự giỏi không chỉ là người có kiến thức chuyên môn mà còn phải hiểu biết sâu sắc về pháp lý, có kinh nghiệm giải quyết những tranh chấp thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau. Đó là người đại diện cho thân chủ khi tham gia các hoạt động tố tụng hình sự.

Có thể xem xét vai trò của luật sư hình sự qua các giai đoạn như sau:

1. Vai trò của luật sư hình sự trong giai đoạn điều tra, truy tố

- Giai đoạn điều tra: thực hiện quyền bào chữa cho bị can, bị cáo, người bị tạm giữ và bảo vệ quyền lợi cho các đối tượng trên, giúp họ tránh các hoạt động xâm phạm bởi các hoạt động sai trái, tiêu cực của cơ ban điều tra như tham gia hỏi cung bị can cùng cơ quan điều tra để tranh việc ép cung, mớm cung gây bất lợi cho bị can, bị cáo.

Bên cạnh đó, luật sư còn có thể tự mình thu thập chứng cứ, tiến hành xem xét và đánh giá chứng cứ  do cơ quan điều tra thu thập để làm sáng tỏ sự thật khách quan của vụ án.

- Giai đoạn truy tố: Luật sư tiến hành nghiên cứu hồ sơ, xem xét và đánh giá chứng cứ nhằm đưa ra các nhận định, xây dựng các lập luận hướng giải quyết vụ án để chuẩn bị cho phiên tòa nhằm bảo vệ thân chủ.

2. Vai trò của luật sư trong phiên tòa:

- Phiên tòa sơ thẩm: Luật sư đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp của bị cáo, thay mặt bị cáo biện luận trước tòa, tham gia tranh luận với đại diện Viện kiểm soát, với đại diện bị hại nhằm làm sáng tỏ sự thật khách quan.

Trong giai đoạn này, tiếng nói và những lập luận sắc bén của luật sư là một trong những căn cứ để HĐXX căn nhắc khi định tội danh và quyết định hình phạt cho bị cáo.

- Phiên tòa phúc thẩm: Luật sư đại diện cho thân chủ đưa ra các quan điểm và yêu cầu Tòa xem xét lại một phần hay toàn bộ bản án. Luật sư cũng có thể bổ sung thêm chứng cứ nhằm chứng minh các yêu cầu của bị cáo là có cơ sở và đề nghị HĐXX phúc thẩm chấp nhận.

Có thể nhận thấy vai trò quan trọng của luật sư hình sự trong các vụ án hình sự. Để thực hiện tốt vai trò và chức năng của mình đòi hỏi đội ngũ luật sư giỏi cần thường xuyên trau dồi kinh nghiệm và tiếp xúc với nhiều vụ án khác nhau để có thể đưa ra những hướng giải quyết tối ưu nhất cho thân chủ. Đó là những yêu cầu mà một luật sư kinh nghiệm cần đáp ứng.

ĐOÀN LUẬT SƯ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VPLS GIA ĐÌNH (Luật sư Thành Phố)