Thừa kế theo di chúc là gì?
Khái niệm thừa kế theo di chúc
Thừa kế theo di chúc là hình thức thừa kế mà việc phân chia tài sản thừa kế được thực hiện theo ý chí của người chết được thể hiện trong di chúc.
Công dân có quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp, của cải để dành, nhà ở… Khi còn sống họ có quyền đưa tài sản vào lưu thông hoặc lập di chúc cho người khác hưởng tài sản của mình sau khi chết.
Theo Điều 609 Bộ luật dân sự 2015 “Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật…”.
Theo quy định trên, công dân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình, để lại tài sản của mình cho người khác. Di chúc của một người được thể hiện qua 2 hình thức là di chúc bằng văn bản và di chúc miệng.
Khi nào di chúc có hiệu lực?
Để một di chúc có hiệu lực thì phải đáp ứng các điều kiện dưới đây:
- Người lập di chúc phải trong trạng thái minh mẫn, sáng suốt; không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép hoặc mua chuộc;
- Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội;
- Hình thức di chúc không trái quy định của luật.
Quy định về người làm chứng cho việc lập di chúc thế nào?
- Mọi người đều có thể làm chứng cho việc lập di chúc, ngoại trừ 3 trường hợp:
- Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập chúc;
- Người có quyền, nghĩa vụ tài sản liên quan đến nội dung di chúc;
- Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong việc nhận thức, làm chủ hành vi;
- Trường hợp không có người làm chứng trong lúc lập di chúc, di chúc để lại phải tuân theo quy định về nội dung của di chúc tại Điều 631 Bộ luật Dân sự 2015;
- Nếu người lập di chúc không tự mình viết di chúc thì có thể đánh máy hoặc nhờ người khác viết hoặc đánh máy bản di chúc, nhưng phải có ít nhất 02 người làm chứng. Người lập di chúc phải tự ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước sự chứng kiến cuả những người làm chứng.
- Ngoài ra, di chúc có thể được công chứng hoặc chứng thực
Thừa kế theo pháp luật là gì?
Khái niệm về thừa kế theo pháp luật:
Thừa kế theo pháp luật là việc dịch chuyển tài sản của người chết cho những người còn sống theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định.
Các trường hợp thừa kế theo pháp luật là gì?
Thừa kế theo pháp luật được áp dụng khi xảy ra một trong 04 các trường hợp sau đây:
- Người để lại di sản không có di chúc
- Di chúc không hợp pháp
- Không còn người thừa kế hoặc tổ chức, cơ quan được hưởng thừa kế
- Người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản
Ai được hưởng thừa kế theo pháp luật?
Theo quy định tại Điều 651 Bộ Luật dân sự 2015, có 03 hàng thừa kế như sau:
- Hàng thừa kế thứ nhất, bao gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết
- Hàng thừa kế thứ hai, bao gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại
- Hàng thừa kế thứ ba, bao gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Nếu so sánh với người thừa kế theo di chúc vừa có thể là cá nhân hoặc tổ chức thì thừa kế theo pháp luật chỉ có thể là cá nhân có quan hệ hệ huyết thống hoặc có quan hệ nuôi dưỡng với người để lại tài sản.
Kỷ phần theo thừa kế theo pháp luật thế nào?
- Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
- Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết hoặc không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
- Những người được hưởng di sản thừa kế theo pháp luật không phụ thuộc vào năng lực hành vi dân sự của mình. Các hàng thừa kế đều bình đẳng trong việc hưởng di sản thừa kế của người chết, thực hiện nghĩa vụ mà người chết chưa thực hiện được trong phạm vi di sản mình được nhận.
LS TRẦN MINH HÙNG CHUYÊN GIA TƯ VẤN LUẬT TRÊN HTV |