Cơ quan quản lý nhà nước về nhà ở cũng như các cơ quan khác trên các lĩnh vực khác nhau, thì cơ quan quản lý nhà nước về nhà ở quản lý nhà ở theo chính sách, chủ trương phát triển nhà ở của nhà nước. Tùy theo từng vùng có quy định về thẩm quyền quản lý khác nhau và theo đó các cơ quan này phải thực hiện nghĩa vụ, trách nhiệm của mình đối với công tác quản lý. Tại bài viết dưới đây chúng tôi xin cung cấp thông tin cụ thể về nội dung ” Các cơ quan và nội dung quản lý nhà nước về nhà ở”.

Cơ sở pháp lý: 

Luật nhà ở 2014

1. Cơ quan quản lý nhà nước về nhà ở

Quản lý nhà nước được hiểu là những hoạt động thực thi quyền lực của nhà nước dựa trên quy định của pháp luật và việc thực thi này do các cơ quan nhà nước thực hiện nhằm xác lập một trật tự ổn định, phát triển xã hội theo những mục tiêu mà tầng lớp cầm quyền theo đuổi. Trong lĩnh vực nào cũng sẽ có các cơ quan quản lý lĩnh vực đó, đối với lĩnh vực nhà ở cũng vậy.  Căn cứ theo quy định tại “Điều 174. Cơ quan quản lý nhà nước về nhà ở Luật nhà ở quy định

1. Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về nhà ở trong phạm vi cả nước.

2. Bộ Xây dựng chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện thống nhất quản lý nhà nước về nhà ở trên phạm vi cả nước.

3. Các Bộ, ngành có liên quan trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình thực hiện trách nhiệm quản lý nhà nước về nhà ở và phối hợp với Bộ Xây dựng để thực hiện các quy định của pháp luật về nhà ở.

4. Ủy ban nhân dân các cấp có trách nhiệm thực hiện quản lý nhà nước về nhà ở trên địa bàn theo quy định của Luật này và phân cấp của Chính phủ.” 

Như vậy chúng ta có thể thấy có các cơ quan theo quy định chịu trách nhiệm quản lý về nhà ở như chúng tôi nêu trên, theo đó các cơ quan này có thẩm quyền đối với phạm vi quản lý của mình và có trách nhiệm rà soát, thống kê, phân loại nhà ở được giao quản lý và tiếp nhận nhà ở tự quản do các cơ quan trung ương chuyển giao để quản lý theo quy định của pháp luật, ngoài ra còn phải  Lập kế hoạch bảo trì, cải tạo hoặc xây dựng lại nhà ở để trình cơ quan đại diện chủ sở hữu đối với nhà ở đó phê duyệt hoặc phê duyệt kế hoạch bảo trì nếu được giao thực hiện và Tập hợp, lập, lưu trữ hồ sơ nhà ở và giao 01 bộ hồ sơ hoàn công đối với nhà xây mới theo quy định hoặc hồ sơ đo vẽ lại (đối với nhà ở cũ) cho đơn vị quản lý vận hành nhà ở; kinh phí đo vẽ lại do ngân sách nhà nước cấp theo quy định của pháp luật.

Theo đó, vì bản chất của quản lý nhà nước đó là thông qua các chủ thể quản lí nhà nước đó là những cơ quan hay cá nhân có thẩm quyền trong bộ máy nhà nước, được sử dụng quyển lực nhà nước để quản lí. Thông qua quy định của pháp luật đây được xem là công cụ chủ yếu của quản lí nhà nước. Đối tượng quản lí nhà nước theo quy định là các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong một quốc gia, là sinh hoạt, đời sống của xã hội diễn ra trên từng lĩnh vực đời sống xã hội. tùy thuộc vào thẩm quyền và phạm vi quản lý của từng cơ quan mà pháp luật định hướng quản lý khác nhau tương ứng với từng công việc cụ thể để phát huy tối đa sự quản lý của nhà nước đối với lĩnh vực nhà ở này. Cơ quan quản ly cần phải làm đúng trách nhiệm của mình, ngoài ra phải chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu có sai sót và vi phạm do mình gây ra.

2. Nội dung quản lý nhà nước về nhà ở

Theo quy định tại điều 167. Nội dung quản lý nhà nước về nhà ở luật nhà ở 2014 quy định: 

1. Xây dựng và chỉ đạo thực hiện các chiến lược, đề án, chương trình, kế hoạch phát triển, quản lý nhà ở.

2. Ban hành và tổ chức thực hiện văn bản pháp luật về nhà ở, cơ chế, chính sách cho phát triển và quản lý nhà ở.

3. Xây dựng và ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, phân loại nhà ở và quản lý chất lượng nhà ở.

4. Quyết định chủ trương đầu tư dự án xây dựng nhà ở; thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh, đình chỉ  thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở.

5. Quản lý hồ sơ nhà ở; quản lý quỹ nhà ở thuộc sở hữu nhà nước; quản lý các dự án đầu tư xây dựng nhà ở.

6. Điều tra, thống kê, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu, thông tin về nhà ở, quản lý, vận hành, khai thác và cung cấp cơ sở dữ liệu, thông tin về nhà ở.

7. Nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, phổ biến kiến thức pháp luật trong lĩnh vực nhà ở.

8. Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực phục vụ yêu cầu phát triển và quản lý nhà ở.

9. Quản lý các hoạt động dịch vụ công về nhà ở.

10. Công nhận cơ sở đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ quản lý vận hành nhà chung cư; cấp giấy chứng nhận hoàn thành khóa đào tạo về quản lý vận hành nhà chung cư; công nhận việc phân hạng nhà chung cư; cấp, thu hồi giấy chứng nhận đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, chuyên môn, nghiệp vụ trong lĩnh vực nhà ở.

11. Hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tranh chấp, tố cáo và xử lý vi phạm trong lĩnh vực nhà ở.

12. Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực nhà ở.

Theo những nội dung chúng tôi đã nêu như quy định trên có thể thấy Nhà nước sẽ có xây dựng những chính sách, về chương trình, kế hoạch nhà ở trên khắp cả nước. Tuy nhiên theo quy định của pháp luật đó là cơ quan Nhà nước và các chủ thể có thẩm quyền không được quyết định chủ trương đầu tư dự án hoặc phê duyệt dự án đầu tư xây dựng nhà ở không theo quy hoạch xây dựng, chương trình và các  kế hoạch phát triển nhà ở đã được phê duyệt theo quy định. Theo đó nếu như có hành vi vi phạm này thì sẽ bị xử phạt theo quy định mà Nhà nước đã đặt ra. Theo đó đối với xây dựng và phát triển nhà ở Nhà nước ta phải có chính sách cho việc nghiên cứu và ban hành các thiết kế mẫu và những thiết kế điển hình đối với từng loại nhà ở phù hợp với từng khu vực, từng vùng, miền. Bên cạnh đó nhà nước cần phải có chính sách khuyến khích phát triển nhà ở tiết kiệm năng lượng.

Những chính sách phát triển nhà ở khắp cả nước cần phải phù hợp với chiến lược phát triển nhà ở quốc gia và phù hợp với quy hoạch xây dựng, quy hoạch sử dụng đất và có trong chương trình cũng như có trong kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương trong từng giai đoạn. Như vậy có thể thấy rằng để xây dựng được chương trình và xây dựng  kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương thì các cơ quan Nhà nước, chủ thể có thẩm quyền có trách nhiệm phải phối hợp với nhau và thực hiện kế hoạch theo một trình tự, thủ tục nhất định mà pháp luật quy định của pháp luật đề ra.

Đối với việc thực hiện xây dựng và ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, phân loại nhà ở và quản lý chất lượng nhà ở thì cần thực hiện đúng quy định về tiến hành phê duyệt chương trình và tiến hành các kế hoạch phát triển nhà ở bao gồm cả chương trình, kế hoạch đã điều chỉnh theo quy định. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm phải đăng tải công khai chương trình, kế hoạch này trên Cổng thông tin điện tử của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và yêu cầu Sở Xây dựng đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của Sở Xây dựng theo quy định của pháp luật. Bên cạnh đó phải gửi chương trình, kế hoạch này về Bộ Xây dựng để theo dõi, quản lý.

Ngoài ra đối với những vấn đề như hợp tác quốc tế trong lĩnh vực nhà ở đó là việc những tổ chức, cá nhân tham gia vào đầu tư xây dựng thì được khuyến khích mở rộng hợp tác quốc tế để có thể trao đổi với nhau những kỹ năng, kinh nghiệm cũng như việc chuyển giao công nghệ, kỹ thuật trong quá trình làm việc. Nhà nước bảo hộ thương hiệu xây dựng Việt Nam ở nước ngoài; tạo điều kiện hỗ trợ và có biện pháp thúc đẩy việc ký kết, thực hiện các điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế trong hoạt động đầu tư xây dựng giữa tổ chức, cá nhân trong nước với tổ chức, cá nhân nước ngoài trên cơ sở bảo đảm các nguyên tắc cơ bản trong hoạt động đầu tư xây dựng quy định tại Điều 4 của Luật xây dựng năm 2014.