Luật sư Trần Minh Hùng luật sư sáng lập
văn phòng luật sư Gia Đình là luật sư giàu kinh nghiệm về kiến thức và thực tiễn
đã dành nhiều thắng lợi vụ kiện và làm việc có tâm nên đã được nhiều hãng báo
chí, truyền thông, đài truyền hình VTC, đài tiếng nói Việt nam phỏng vấn nhiều
lĩnh vực quan trọng liên qan đến đời sống. Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh
vực tư vấn pháp luật trên Đài tiếng nói Việt Nam, Đài truyền hình cáp VTC, HTV
TMS, Báo đời sống pháp luật, Báo pháp luật TPHCM, Báo tin tức Việt nam, kênh
14, Soha, Một thế giới Các tạp chí như Tiếp Thị Gia Đình, Báo điện tử Infonet,
VTC NEW, Báo Mới, Báo gia đình Việt nam… luôn mang lại niềm tin cho khách hàng
Thừa kế được hiểu là việc dịch chuyển tài sản của người đã chết
sang cho người còn sống. Thực tế cho thấy có những trường hợp người được hưởng thừa
kế lại chết trước hoặc chết cùng lúc với người để lại di sản. Khi đó pháp luật
cho phép con của người thừa kế được hưởng phần di sản mà lẽ ra bố mẹ chúng sẽ
được hưởng theo pháp luật nếu còn sống. Chế định này gọi là thừa kế thế vị.
1.
Thừa kế thế vị là gì?
Thừa kế thế vị là một trường hợp thừa kế đặc biệt chỉ xảy ra khi
đủ những điều kiện quy định tại điều 677 BLDS.
Điều 677. Thừa kế thế vị
Trong trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng
một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha
hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng
một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha
hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.
Như vậy, thừa kế thế vị là việc các con (cháu, chắt) được
thay vào vị trí của bố hoặc mẹ (ông hoặc bà) để hưởng di sản của ông, bà (hoặc
cụ) trong trường hợp bố hoặc mẹ (ông hoặc bà) chết trước hoặc chết cùng ông, bà
(hoặc cụ).
2. Các trường hợp thừa kế thế vị.
Các trường hợp thừa kế thế vị bao gồm;
- Cháu thế vị cha hoặc
mẹ để hưởng phần di sản của ông bà.
- Chắt thế vị cha hoặc
mẹ để hưởng phần di sản của cụ.
Thừa kế thế vị chỉ phát sinh từ thừa kế theo pháp luật mà không
phát sinh từ thừa kế theo di chúc. Nếu cha, mẹ chết trước hoặc chết cùng thời
điểm với ông, bà hoặc cụ thì phần di chúc định đoạt tài sản cho cha mẹ (nếu có
di chúc) sẽ vô hiệu. Phần di sản đó được chia theo pháp luật và lúc này cháu
(chắt) mới được hưởng thừa kế thế vị.
Quan hệ thừa kế thế vị không phải là thừa kế theo trình tự hàng
nhưng hàng thừa kế là căn cứ để xác định quan hệ thừa kế thế vị. Thừa kế thế vị
là một chế định của pháp luật nhằm bảo về quyền lợi cho những người thân thuộc
nhất của người để lại di sản, tránh trường hợp di sản của ông mà mà cháu không
được hưởng lại để cho người khác hưởng.
Cũng như những người thừa kế khác, người thừa kế thế vị không được
hưởng di sản nếu họ từ chối nhận di sản hoặc bị truất quyền hưởng di sản theo
quy định tại điều 642 và điều 643 BLDS
3. Điều kiện hưởng thừa kế thế vị.
Thừa kế thế vị là trường hợp thừa kế đặc biệt. Do vậy, những người
thừa kế thế vị cũng rất đặc biệt. Khi xét về hàng thừa kế thì họ không được
hưởng di sản nhưng họ được nhận thay cho bố (hoặc mẹ) của họ (là những người
đáng ra được hưởng thừa kế nếu còn sống). Theo quy định thì thừa kế thế vị chỉ
đặt ra khi thỏa mãn những điều kiện sau:
- Những người thừa kế
phải có quan hệ thừa kế thứ hai trong hàng thừa kế thứ nhất (quan hệ thừa kế
giữa cha mẹ, con), trong đó người thế vị phải là người ở đời sau. Nghĩa là chỉ
có con được thế vị cha mẹ mà không bao giờ có trường hợp cha, mẹ thế vị cho
con. Người được hưởng thừa kế thế vị có thể là con đẻ hoặc con nuôi. Điều 678
BLDS 2005 quy định: “Con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi được thừa kế di sản của
nhau và còn được thừa kế di sản theo quy định tại Điều 676 và Điều 677 của Bộ
luật này.”
- Thừa kế thế vị chỉ
được đặt ra khi người thừa kế chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người để
lại di sản: Xét theo nguyên tắc thì không thể có trường hợp hai người chết
cùng một thời điểm. Nhưng trên thực tế xảy ra có những trường hợp nhiều người
chết trong một tai nạn mà không thể xác định được ai chết trước, ai chết sau.
Vì vậy, buộc phải suy đoán họ chết cùng một thời điểm. Nếu hai người thừa kế
tài sản của nhau mà được coi là chết cùng một thời điểm, thì họ sẽ không được
thừa kế của nhau, di sản của mỗi người được chia cho những người thừa kế của
họ. Pháp luật quy định như vậy để việc chia di sản thừa kế được tiến hành bình
thường, không ảnh hưởng đến quyền lợi của những người thừa kế khác
- Cháu, chắt của người
để lại di sản phải còn sống hoặc chưa ra đời nhưng đã thành thai vào thời điểm
ông, bà, cụ chết mới được áp dụng chế định thừa kế thế vị: Thừa kế là việc dịch
chuyển tài sản của những người đã chết sang cho những người còn sống. Do vậy,
điều kiện để những người được hưởng thừa kế thế vị cũng là họ phải còn sống
hoặc đã thành thai vào thời điểm mở thừa kế. Nếu thai nhi sinh ra và còn sống
thì được hưởng phần di sản đó, nếu chết trước khi sinh hoặc ngay sau khi sinh
thì phần di sản được chia cho những người thừa kế khác.
4. Hồ sơ khai nhận hưởng thừa kế thế vị.
Hồ sơ khai nhận hưởng di sản thừa kế thế vị gồm:
- Hồ sơ khai nhận di sản của người thừa kế:
+ Chứng minh thư nhân dân hoặc hộ chiếu của từng người
+ Hộ khẩu
+ Giấy đăng ký kết hôn, giấy xác nhận hôn nhân thực tế
hoặc xác nhận độc thân
+ Hợp đồng ủy quyền, giấy ủy quyền (nếu xác lập
giao dịch thông qua người đại diện);
+ Giấy khai sinh, Giấy xác nhận con nuôi; bản án, sơ yếu
lý lịch, các giấy tờ khác chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và người
hưởng di sản thừa kế.
+ Giấy chứng tử của bố hoặc mẹ
- Hồ sơ pháp lý của người đề lại di sản thừa kế:
+ Giấy chứng tử của người để lại di sản (hoặc) giấy báo tử (hoặc)
bản án tuyên bố đã chết
+ Giấy đăng ký kết hôn, giấy xác nhận hôn nhân thực tế hoặc xác
nhận độc thân
+ Di chúc
- Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng, quyền sở hữu tài sản là di sản
thừa kế:
+ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận
quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất, do UBND cấp, Giấy chứng nhận quyền sở
hữu công trình trên đất, các loại giấy tờ khác về nhà ở; Giấy phép mua bán,
chuyển dịch nhà cửa - hợp thức hóa do UBND quận/huyện cấp có xác nhận của Phòng
thuế trước bạ và thổ trạch; Văn tự bán nhà được UBND chứng nhận (nếu có); Biên
lai thu thuế nhà đất (nếu có)
+ Giấy phép xây dựng (nếu có)
+ Biên bản kiểm tra công trrình hoàn thành (nếu có)
+ Bản vẽ do cơ quan, đơn vị có thẩm quyền thực hiện, đã được UBND
hoặc Phòng Tài nguyên và môi trường xác nhận kiểm tra nội nghiệp, quy hoạch
(nếu có)
+ Giấy tờ về tài sản khác (Sổ tiết kiệm, chứng chỉ tiền gửi, giấy
xác nhận của ngân hàng mở tài khoản, giấy đăng ký xe ô tô, cổ phiếu…)
ĐOÀN LUẬT SƯ TP.HCM -
VPLS GIA ĐÌNH
402A Nguyễn Văn Luông,
Phường 12, Quận 6, TP. HCM (bên cạnh Phòng công chứng số 7).
68/147 Trần Quang Khải, phường Tân Định,
quận 1, TP.HCM
Luật sư Trần Minh Hùng - ĐT: 0972238006
ĐT: 08: 38779958; Fax: 08.38779958
Email:
vanphongluatsugiadinh@gmail.com;
luatsuthanhpho@gmail.com
Webside: http://www.luatsugiadinh.net.vn
http://www.luatsugiadinh.net.vn
|