Quy định pháp luật về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”

Theo Điều 174 Bộ luật Hình sự (BLHS) hiện hành quy định về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” như sau: 

Tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” là tội phạm có tính chất chiếm đoạt, nghĩa là người có hành vi lừa đảo đã cố ý chuyển dịch bất hợp pháp tài sản từ người khác thành tài sản của mình, thủ đoạn của việc chiếm đoạt đó là hành vi gian dối. Các yếu tố cấu thành tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” như sau:

Khách thể của tội phạm là quyền sở hữu tài sản, cụ thể là các quyền chiếm hữu, sử dụng và định đoạt tài sản của chủ sở hữu tài sản đối với tài sản bị chiếm đoạt. Đối tượng tác động là tài sản bao gồm tiền, vật, giấy tờ có giá và quyền về tài sản.

Mặt khách quan của tội phạm: Hành vi khách quan là hành vi dùng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản mà ngay lúc đó người bị chiếm đoạt không nhận ra hành vi gian dối. Dùng thủ đoạn gian dối là việc đưa thông tin giả nhưng người khác tin đó là thật. Thủ đoạn gian dối này phải có biểu hiện ra thực tế và phải có trước hành vi chiếm đoạt, đây là nguyên nhân trực tiếp khiến người bị hại tin tưởng mà giao tài sản cho người phạm tội. Hậu quả của tội phạm là tài sản bị chiếm đoạt có giá trị từ hai triệu đồng trở lên hoặc dưới hai triệu động nhưng gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi chiếm đoạt hoặc đã bị kết án về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” chưa được xóa án tích mà còn vi phạm. Giữa hành vi lừa đảo và hậu quả về vật chất bắt buộc phải có mối quan hệ nhân quả.

Chủ thể của tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” phải thỏa mãn cả hai điều kiện là đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự và có năng lực trách nhiệm hình sự theo quy định pháp luật.

Mặt chủ quan của tội phạm, lỗi của người phạm tội là lỗi cố ý trực tiếp, khi thực hiện hành vi họ ý thức được hậu quả của mình và mong muốn hậu quả đó xảy ra. Mục đích và động cơ phạm tội không được xem là dấu hiệu định tội của tội này.

Một số vướng mắc, bất cập

Tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” là loại tội phạm phổ biến, thường xuyên xảy ra. Mặc dù đã được BLHS quy định từ rất sớm, quy định khá kĩ nhưng đến nay, thực tiễn cho thấy vì nhiều lý do khác nhau mà công tác đấu tranh với loại tội phạm này còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.

Thứ nhất, vướng mắc về việc phân biệt tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” với tranh chấp dân sự và một số tội xâm phạm sở hữu khác.

Trên thực tế, để xác định đúng tội danh “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” trong một số trường hợp là vô cùng khó khăn vì rất dễ nhầm lẫn với những tội danh khác có dấu hiệu pháp lý gần giống. Cụ thể, các cơ quan tiến hành tố tụng thường có sai sót, nhầm lẫn trong việc xác định tranh chấp dân sự với tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, định tội danh giữa tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” với tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, giữa tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” với tội “Lừa dối khách hàng”, hoặc có sự nhầm lẫn giữa trường hợp lợi dụng chức vụ quyền hạn để lừa đảo chiếm đoạt tài sản với trường hợp lạm dụng chức vụ quyền hạn để lừa dối chiếm đoạt tài sản,...

Nhiều trường hợp vì không thống nhất trong việc định tội danh nên khi Viện Kiểm sát truy tố thì truy tố về tội này nhưng Tòa án xét xử lại định tội khác, có trường hợp phải xét xử nhiều lần qua nhiều cấp gây tốn kém về thời gian, công sức và chi phí, đồng thời gây mất lòng tin của người dân.

Ví dụ trong vụ án sau: “Huỳnh Bá Đ. là Thư ký ở TAND Cấp cao tại Thành phố H có nhiệm vụ thụ lý, phân loại đơn kháng cáo. Khi nghiên cứu hồ sơ vụ án tổ chức đánh bạc do Phạm Văn E. cầm đầu (vụ án có E., G., H. đồng phạm). Đ. thấy trong đơn kháng cáo có ghi số điện thoại của E., G., H. nên chủ động liên hệ hứa giúp cho E., G., H. được hưởng án treo. Để tạo sự tin tưởng, Đ. cho những người này xem thẻ thư ký, giấy xác nhận đang công tác tại Tòa án. Đ. đặt vấn đề hứa giúp E., G., H. được hưởng án treo với điều kiện mỗi người phải nộp 250.000.000 đồng cho Đ. Khi những người này đồng ý, Đ. hẹn gặp những người này ở quán cà phê và nhận được từ E., G., H. mỗi người 150.000.000 đồng tiền mặt, đồng thời giao hẹn sau khi E., G., H. được hưởng án treo sẽ nhận nốt số tiền còn lại. Một tuần sau, phiên tòa xét xử nhóm E., G., H. diễn ra, nhưng không có bị cáo nào được hưởng án treo. Sau nhiều lần đòi tiền Đ. không được, E., G., H. đã tố cáo hành vi của Đ. với cơ quan Công an, Đ. bị bắt. Tại cơ quan điều tra, Đ. đã khai nhận toàn bộ hành vi của mình” [1].

Trong vụ án trên có hai quan điểm, quan điểm thứ nhất cho rằng: Đ. phạm tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”. Đ. là Thư ký ở TAND Cấp cao tại Thành phố H nên Đ. là người có chức vụ, quyền hạn. Đ. đã lợi dụng chức vụ của mình để có được số điện thoại của E., G., H. và liên hệ hứa giúp được hưởng án treo. Đ. đã có hành vi lạm dụng chức vụ, quyền hạn lừa dối người khác chiếm đoạt tài sản của họ. Trên thực tế Đ. đã chiếm đoạt được tổng số tiền 450.000.000 đồng.

Quan điểm thứ hai cho rằng: Đ. phạm tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Đ. là Thư ký ở TAND Cấp cao tại Thành phố H nên Đ. là người có chức vụ, quyền hạn. Tuy nhiên Đ. đã không lợi dụng chức vụ, quyền hạn để chiếm đoạt tài sản của người khác. Chức vụ, quyền hạn của Đ. là phương tiện để Đ. xây dựng niềm tin đối với E., G., H. để chiếm đoạt được số tiền 450.000.000 đồng. Cho nên ở đây, ban đầu, Đ. đã nảy sinh ý định chiếm đoạt tiền của E., G., H.. Đ. liên lạc với các bị cáo, hứa giúp các bị cáo được hưởng án treo để các bị cáo tự nguyện đưa cho Đ. 450.000.000 đồng. Đây là hành vi khách quan của tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Thực tiễn cho thấy đây chỉ là một trong rất nhiều trường hợp gặp khó khăn trong việc phân định tội danh “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” với các tội danh khác có dấu hiệu pháp lý tương đồng

Thứ hai, BLHS chưa quy định pháp nhân thương mại là chủ thể của tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Hiện nay, pháp nhân thương mại chỉ bị truy cứu trách nhiệm hình sự (TNHS) khi thực hiện hành vi phạm tội tại các điều được liệt kê tại Điều 76 BLHS. Tuy nhiên, đối với tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” lại không được liệt kê trong số các tội đó. Việc quy định TNHS của pháp nhân thương mại đối với tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” là cần thiết. 

Ví dụ trong tình huống sau: Công ty A lừa đảo chiếm đoạt tài sản của nhiều người với số tiền hàng tỉ đồng. Công an điều tra kết luận các đối tượng hoạt động theo phương thức là núp bóng hoạt động kinh doanh bất động sản nhưng thực chất là lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua hình thức huy động vốn đa cấp. Giám đốc và một số nhân viên đã tổ chức ra Công ty A kinh doanh bất động sản theo hình thức đa cấp, mua đất nông nghiệp rồi tự vẽ ra các dự án “ma” nhằm lừa đảo những khách hàng đóng tiền vào. Hành vi của các đối tượng này được xác định có dấu hiệu của tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. 

Trong trường hợp này, vẫn có thể xử lý hình sự đối với các cá nhân đại diện cho pháp nhân nhưng chế tài áp dụng với các cá nhân chưa bao quát hết hành vi vi phạm, không đủ răn đe và phần nào dẫn đến những hạn chế trong việc khắc phục hậu quả của tội phạm. Do đó, việc ghi nhận TNHS của pháp nhân đối với tội lừa đảo và chiếm đoạt tài sản là một yêu cầu bức thiết trong cuộc đấu tranh phòng, chống loại tội phạm này.

HÌNH ẢNH LS TRẦN MINH HÙNG - LS GIỎI VÀ GIÀU KINH NGHIỆM BÀO CHỮA NHIỀU VỤ ÁN LỚN NÊN ĐƯỢC NHIỀU ĐÀI TRUYỀN HÌNH QUỐC GIA NHƯ HTV, VTV,VOV,VOH, TRUYỀN HÌNH CÔNG AN ANTV, TRUYỀN HÌNH QUỐC HỘI VIỆT NAM, QUỐC PHÒNG, TÂY NINH, CẦN THƠ, BÌNH DƯƠNG, TRUYỀN HÌNH VĨNH LONG, TƯ VẤN LUẬT TRÊN BÁO CHÍ CHÍNH THỐNG, NHIỀU TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỜI PHỎNG VẤN, CHIA SẼ KINH NGHIỆM, TRAO ĐỔI PHÁP LÝ, GÓP Ý KIẾN PHÁP LÝ CHO NGƯỜI DÂN, SINH VIÊN, CHO CÁC CHUYÊN GIA.

VĂN PHÒNG LUẬT SƯ GIA ĐÌNH Với phương châm chủ đạo “LUẬT SƯ CỦA GIA ĐÌNH BẠN”, Tên LUẬT SƯ GIA ĐÌNH không có nghĩa chúng tôi chỉ chuyên về hôn nhân gia đình, mà nghĩa là Chúng tôi là Luật sư của Gia Đình Bạn, Luật sư của doanh nghiệp. Chúng tôi là hãng luật tổng hợp nhiều đội ngũ luật sư giỏi, luật gia, thạc sỹ, chuyên viên, cộng tác viên có trình độ cao, năng lực chuyên môn cao, có kinh nghiệm, kiến thức hiểu biết rộng, kỹ năng tư vấn chuyên nghiệp, đặc biệt có trách nhiệm và đạo đức trong nghề nghiệp. Chúng tôi quan niệm Luật sư là nghề cao quý- cao quý vì nghề luật sư là nghề tìm công bằng và công lý cho xã hội. Luật sư bảo vệ cho những nạn nhân, tội phạm, và những người bị oan sai. Nghề luật sư là nghề rất nguy hiểm và khó khăn dù bào chữa, bảo vệ cho bất kỳ ai thì luật sư luôn gặp nguy hiểm vì sự thù hằn của bên đối lập. Do vậy để làm được luật sư thì phải có tâm, có đạo đức, có tài năng và phải đam mê nghề nghiệp, yêu nghề, chấp nhận có khăn, hy sinh và chấp nhận nguy hiểm. Nếu sợ nguy hiểm, sợ ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống của mình và gia đình thì rất khó hành nghề luật sư đúng nghĩa. Niềm vui của luật sư là khi giải oan được cho thân chủ, giúp được cho thân chủ, đem lại công bằng, công lý cho thân chủ nhằm góp phần đem lại công bằng cho xã hội.

                   Luật sư Trần Minh Hùng là một trong những luật sư sáng lập văn phòng luật, giàu kinh nghiệm về kiến thức và thực tiễn đã dành nhiều thắng lợi vụ kiện và quan trọng luật sư Hùng luôn coi trọng chữ Tâm của nghề luật sư và trách nhiệm đối với xã hội nên đã được nhiều hãng báo chí, truyền thông, Đài truyền hình, Đài tiếng nói Việt nam phỏng vấn pháp luật,  nhiều lĩnh vực quan trọng liên quan đến đời sống. Luật sư Trần Minh Hùng là đối tác tư vấn pháp luật được nhiều hãng truyền thông, báo chí trong nước  tin tưởng với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn trên VOV Giao Thông – Đài tiếng nói Việt Nam, Đài phát thanh VOH TPHCM, Đài truyền hình TP.HCM (HTV), Đài truyền hình Việt Nam (VTV), Truyền hình SCTV, THĐN, Truyền hình Quốc Hội VN, Truyền hình Công an ANTV, Đài truyền hình Vĩnh Long, Đài phát thanh kiên giang, Đài Bình Dương, Truyền hình Quốc Phòng, VTC... và các hãng báo chí trên cả nước, được các tổ chức, trường Đại học Luật TP.HCM mời làm giám khảo các cuộc thi Phiên tòa giả định với Đại học cảnh sát, mời làm chuyên gia ý kiến về các sự kiện lớn, được mời dạy bồi dưỡng nghiệp vụ cho các luật sư……là đối tác tư vấn luật của các hãng truyền thong, các tổ chức, xã hội uy tín và chuyên nghiệp và luôn mang lại niềm tin cho khách hàng và ghi nhận sự đóng góp của chúng tôi cho xã hội...là luật sư bào chữa, tư vấn cho nhiều vụ án đỉnh điểm, quan trọng báo chí đưa tin, người dân quan tâm như vụ Ngân hàng Navibank liên quan Huyền Như Viettinbank, các vụ Giết Người do mâu thuẫn hát karaoke tại Bình Chánh, Bào chữa chủ tịch Huyện Đông Hòa – Phú Yên, Đại án Vụ cướp bitcoin 35 tỷ Long Thành- Dầu Dây, Bào chữa vụ Đại Án Đăng Kiểm, Bào chữa vụ đại án Khai thác Cát Cần giờ, Bào chữa bị cáo Huân không đeo khẩu trang mùa Covit, Vụ Nữ sinh Tân Bình bị cắt tai, bảo vệ cho MC Trấn Thành, Bào chữa, bảo vệ vụ "Bác sĩ khoa rút ống thở", Bảo vệ cho người cho thuê nhà vụ Công ty Thế giới Di Động không trả tiền thuê nhà mùa dịch covid, Tư vấn cho nghệ sĩ Thương Tín, bảo vệ vụ đổ xăng đốt 10 người tại TPHCM, các vụ Hiếp dâm, Dâm ô, Lừa Đảo, cưỡng đoạt, cướp, gây thương tích, tham ô, mua bán ma túy, cố ý làm trái, bào chữa vụ án cựu Cảnh sát Buôn Lậu và các bị cáo kiên quan, bào chữa vụ chiếm đoạt tiền công nghệ của nước Úc của bị can về công nghệ, bào chữa vụ Mua bán khẩu trang mùa covid, bào chữa nhiều vụ án ma túy, bào chữa vụ lợi dụng chức vụ quyền hạn của tổ chức tín dụng ngân hàng... .… và rất nhiều các vụ án khác về dân sự, kinh tế, thừa kế, đất đai, lao động, hành chính, doanh nghiệp.… luôn mang lại niềm tin cho khách hàng cũng như sự đóng góp tích cực sự công bằng, đi tìm công lý không biết mệt mỏi cho xã hội của luật sư chúng tôi..…là hãng luật tư vấn luật cho nhiều công ty Việt Nam và nước ngoài trên cả nước luôn mang lại niềm tin cho khách hàng cũng như sự đóng góp tích cực sự công bằng, đi tìm công lý không biết mệt mỏi cho xã hội của luật sư chúng tôi.

Đối tác tư vấn pháp luật của các tờ báo uy tín, đài truyền hình uy tín, nhiều khách hàng, đối tác, doanh nghiệp như: Khoa Luật đại học Mở TPHCM, Đại học luật TPHCM, Cao đẳng Nghề Phú Lâm, Công ty chế biến trái cây Yasaka (Nhật bản), Công ty Nam Chê (Hàn Quốc), Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Bến Thành (Cổ phần nhà nước), Công ty TNHH Kỹ Thuật Năng Lượng, Công ty Vina Buhmwoo (Hàn Quốc), Công ty ECO SYS Kim Trường Phát (Hàn Quốc), Công ty cổ phần BĐS BiG Land, Công ty TNHH dược phẩm  AAA, Công ty TNHH Hanwa Kakoki Việt Nam (Nhật Bản), Công ty TNHH DV BV Ti Tan, Công ty CP Chuỗi Nông sản Sài gòn, Công ty CP BĐS Happy Land S, Công ty CP SG Xây dựng (cổ phần hóa nhà nước), Công ty CP Maduphar, Công ty Thủy sản Đắc Lộc (Phú Yên), Công ty Thủy Sản Ocean Country, Công ty Blue Bay, Công ty Gallent country, Công ty Hàn Quốc DEASUNG, Công ty Innoluk, Công ty TNHH FURUSHIMA VIỆT NAM, Công ty Kim Trường Phát (Hàn Quốc), Công ty VEDAN, Tư vấn luật công ty DEASUNG Hàn Quốc, Bệnh viện MVN …và nhiều công ty, khách hàng khác trên khắp cả nước.

ĐOÀN LUẬT SƯ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VPLS GIA ĐÌNH (Luật sư Thành Phố).

Văn phòng quận 6: 402A Nguyễn Văn Luông, P.12, Q.6, Tp.HCM (Bên cạnh Công chứng số 7)

Văn phòng quận 1: 68/147 Trần Quang Khải (số mới: Trần Nguyên Đán), Tân Định, quận 1, TPHCM

Văn phòng Biên Hòa: 5/1 Nguyễn Du, Biên Hòa, Đồng Nai (đối diện tòa án Biên Hòa)

Điện thoại: 0972238006- 028-38779958; Fax: 08-38779958

Luật sư Trần Minh Hùng: 0972 238006 (zalo, facebook, viber,telegram)

https://www.youtube.com/@LUATSUTUVANBAOCHUA/about

tiktok: www.tiktok.com/@luatsuminhhung

facebook: Trần Minh Hùng

Email: luatsuthanhpho@gmail.com

http://www.luatsugiadinh.net.vn