Câu hỏi gửi anh Hùng vụ bảo hiểm

Theo phản ánh của công nhân, Công ty TNHH XM ViNa (B3/15B ấp 2, X. Hưng Long, H. Bình Chánh, TP.HCM) đi vào hoạt động từ đầu năm 2015. Từ cuối năm 2016, công ty này đã có dấu hiệu nợ tiền BHXH. Dù vậy, hàng tháng, công nhân của công ty này vẫn bị trừ lương đều đặn. Sự việc chỉ vỡ lỡ khi vào tháng 3/2017, nhiều công nhân của công ty nghỉ việc, các công nhân đã hoàn thành thủ tục nghỉ việc theo đúng quy định của pháp luật. Tuy nhiên, sau nhiều tháng chờ đợi, họ vẫn không nhận được sổ BHXH.

Gần 4 tháng qua, nhiều công nhân dù đã nghỉ việc nhưng vẫn phải mòn mỏi đến công ty và gõ cửa nhiều cơ quan chức năng để đòi quyền lợi cho mình. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa được công ty giải quyết.

Chị N.T.B.B (sinh năm 1985, ngụ H. Bình Chánh) chia sẻ: “Tôi vào làm việc từ hồi công ty mới thành lập, hàng tháng công ty đều trừ lương của tôi khoảng 300.000 đến 400.000 đồng là tiền đóng bảo hiểm. Đến tháng 3 vừa qua tôi nghỉ việc, công ty hứa hẹn là khi nào chốt sổ sẽ gọi tôi đến lấy sổ về. Tuy nhiên, từ đó đến nay tôi vẫn chưa nhận được sổ BHXH”.

Qua tìm hiểu, chị B. được biết, nguyên nhân của sự chậm trể nói trên là do công ty đang nợ tiền BHXH H. Bình Chánh. Hiện tại có khoảng 30 công nhân đang bị tình trạng giống như chị B.

“Mấy tháng qua nhiều chị em chờ sổ BHXH để được thanh toán tiền bảo hiểm thất nghiệp, nhưng đã qua bốn tháng rồi chúng tôi không biết số tiền này sẽ giải quyết sao. Nhiều chị em đến công ty mới làm được mấy tháng nay nhưng vẫn chưa có sổ BHXH nộp. Giờ công ty mới đòi sổ chúng tôi không biết lấy đâu ra sổ để nộp” chị B. bức xúc.

Cùng hoàn cảnh trên, chị P.T.M.T (39 tuổi) vào Công ty TNHH XM ViNa làm việc từ năm 2016, tính đến thời điểm nghỉ việc, chị đã đóng BHXH đủ một năm. Hiện nay chị muốn đóng tiếp bảo hiểm nhưng chưa được trả sổ nên không được công ty mới chấp nhận. Sắp tới, chị T. phải nghỉ việc để sinh con nên chị rất lo lắng quyền lợi nghỉ thai sản của mình bị mất.

Được biết, sau nhiều lần bị Công ty TNHH XM ViNa trì hoãn trả sổ bảo hiểm, các công nhân đã nhờ Liên đoàn Lao động H. Bình Chánh can thiệp, giải quyết. Sau đó, liên đoàn lao động có mời các công nhân và đại diện Công ty TNHH XM ViNa đến hòa giải. Tuy nhiên, những lần hòa giải này đều bất thành do đại diện phía công ty không đến.

Câu hỏi:

1. Theo luật sư việc công ty XM ViNa không trả sổ BHXH cho công nhân nghỉ việc như vậy có vi phạm pháp luật hay không ? nếu có vi phạm thế nào và có thể bị xử phạt ra sao ?

“Đối với doanh nghiệp thực sự gặp khó khăn nợ BHXH, BHYT, nếu Giám đốc doanh nghiệp có văn bản gửi cơ quan BHXH cam kết trả đủ tiền nợ BHXH, BHYT và thực hiện đóng trước BHXH, BHYT đối với người lao động đủ điều kiện hưởng chế độ BHXH, người lao động thôi việc để giải quyết chế độ BHXH và chốt sổ BHXH thì Giám đốc BHXH tỉnh xem xét phối hợp với Sở Lao động – Thương binh và Xã hội xác nhận thực trạng khó khăn của doanh nghiệp để giải quyết.

Trường hợp này Phòng lao động thương binh xã hội đã có văn bản giải quyết và hứa trả sổ bảo hiểm tức là đã có căn cứ để chứng minh là doanh nghiệp có cơ sở để được nợ tiền bảo hiểm theo quy định của pháp luật“.

Theo quy định tại Điều 119 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 về trình tự thủ tục giải quyết khiếu nại:

“Điều 119. Trình tự giải quyết khiếu nại về bảo hiểm xã hội

1. Việc giải quyết khiếu nại đối với quyết định, hành vi hành chính về bảo hiểm xã hội được thực hiện theo quy định của pháp luật về khiếu nại.

2. Việc giải quyết khiếu nại đối với quyết định, hành vi về bảo hiểm xã hội không thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này thì người khiếu nại có quyền lựa chọn một trong hai hình thức sau đây:

a) Khiếu nại lần đầu đến cơ quan, người đã ra quyết định hoặc người có hành vi vi phạm. Trường hợp cơ quan, người có quyết định, hành vi về bảo hiểm xã hội bị khiếu nại không còn tồn tại thì cơ quan quản lý nhà nước về lao động cấp huyện có trách nhiệm giải quyết;

b) Khởi kiện tại Tòa án theo quy định của pháp luật.

3. Trường hợp người khiếu nại được quy định tại điểm a khoản 2 Điều này không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu hoặc quá thời hạn quy định mà khiếu nại không được giải quyết thì có quyền khởi kiện tại Tòa án hoặc khiếu nại đến cơ quan quản lý nhà nước về lao động cấp tỉnh.

“Điều 17. Các hành vi bị nghiêm cấm

1. Trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp.

2. Chậm đóng tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp”

Khi đó, công ty sẽ bị xử lý theo quy định tại Điều 122 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 như sau:

“3. Người sử dụng lao động có hành vi vi phạm quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều 17 của Luật này từ 30 ngày trở lên thì ngoài việc phải đóng đủ số tiền chưa đóng, chậm đóng và bị xử lý theo quy định của pháp luật, còn phải nộp số tiền lãi bằng 02 lần mức lãi suất đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội bình quân của năm trước liền kề tính trên số tiền, thời gian chậm đóng; nếu không thực hiện thì theo yêu cầu của người có thẩm quyền, ngân hàng, tổ chức tín dụng khác, kho bạc nhà nước có trách nhiệm trích từ tài khoản tiền gửi của người sử dụng lao động để nộp số tiền chưa đóng, chậm đóng và lãi của số tiền này vào tài khoản của cơ quan bảo hiểm xã hội”. 

Như vậy, khi công ty không đóng hoặc trốn đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 30 ngày trở lên thì sẽ phải đóng đủ số tiền chưa đóng, chậm đóng và phải nộp số tiền lãi bằng 02 lần mức lãi suất đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội bình quân của năm trước liền kề tính trên số tiền, thời gian chậm đóng. Bên cạnh đó, tùy từng trường hợp còn bị xử phạt hành chính theo quy định tại Điều 26 Nghị định 95/2013/NĐ-CP như sau:

“2. Phạt tiền với mức từ 12% đến 15% tổng số tiền phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính nhưng tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:

a) Chậm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp;

b) Đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp không đúng mức quy định;

c) Đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp không đủ số người thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp.

3. Phạt tiền với mức từ 18% đến 20% tổng số tiền phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính nhưng tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động không đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp cho toàn bộ người lao động thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp.

4. Biện pháp khắc phục hậu quả:

a) Buộc truy nộp số tiền bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp chưa đóng, chậm đóng đối với hành vi vi phạm quy định tại Khoản 1, Khoản 2 và Khoản 3 Điều này;

b) Buộc đóng số tiền lãi của số tiền bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp chưa đóng, chậm đóng theo mức lãi suất của hoạt động đầu tư từ Quỹ bảo hiểm xã hội trong năm đối với vi phạm quy định tại Khoản 2 và Khoản 3 Điều này”.

Như vậy, nếu công ty không đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp cho toàn bộ người lao động thì mức phạt tiền đối với công ty là từ 18% đến 20% tổng số tiền phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính.

Còn nếu trường hợp công ty không đóng cho một số trường hợp thì bị phạt tiền với mức từ 12% đến 15% tổng số tiền phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp.

2 Quan điểm của luật sư về vấn đề này ?

Hành vi của công ty đã vi phạm pháp luật gây thiệt hại cho nhiều người lao động, hành vi chậm đóng BHXH, không đóng BHXH cho công nhân, không trả sổ BHXH cho công nhân không những vi phạm pháp luật mà còn ảnh hưởng đến quyền lợi của công nhân, người lao động.

Theo tôi cơ quan có thẩm quyền cần có hình phạt đối với công ty để bảo đảm quyền lợi cho nhiều người lao động.

Các công nhân cần làm đơn khiếu nại lên Phòng lao động thương binh và xã hội huyện Bình Chánh để được giải quyết, nếu giải quyết không thành có thể khởi kiện ra Tòa án Bình Chánh để được Tòa án giải quyết theo quy định bảo đảm quyền lợi cho mình.