Trước hết, hiện không có quy định về quyền yêu cầu cá nhân công khai phần tài sản đang quản lý hộ người khác. Liên quan đến vấn đề này, Điều 62 BLDS về người giám hộ đương nhiên của người mất năng lực hành vi dân sự quy định:
"1. Trong trường hợp vợ mất năng lực hành vi dân sự thì chồng là người giám hộ; nếu chồng mất năng lực hành vi dân sự thì vợ là người giám hộ.
2. Trong trường hợp cha và mẹ đều mất năng lực hành vi dân sự hoặc một người mất năng lực hành vi dân sự, còn người kia không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì người con cả là người giám hộ; nếu người con cả không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì người con tiếp theo là người giám hộ.
3. Trong trường hợp người thành niên mất năng lực hành vi dân sự chưa có vợ, chồng, con hoặc có mà vợ, chồng, con đều không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì cha, mẹ là người giám hộ".
Theo đó nếu sau khi ly hôn với mẹ bạn, bố bạn không tiếp tục kết hôn hợp pháp với người khác, bố bạn mất năng lực hành vi dân sự và bạn là con cả thì bạn là người giám hộ đương nhiên của bố bạn. Điều 69 Bộ luật Dân sự 2005 về quản lý tài sản của người được giám hộ quy định:
"1. Người giám hộ có trách nhiệm quản lý tài sản của người được giám hộ như tài sản của chính mình.
2. Người giám hộ được thực hiện các giao dịch liên quan đến tài sản của người được giám hộ vì lợi ích của người được giám hộ. Việc bán, trao đổi, cho thuê, cho mượn, cho vay, cầm cố, thế chấp, đặt cọc và các giao dịch khác đối với tài sản có giá trị lớn của người được giám hộ phải được sự đồng ý của người giám sát việc giám hộ.
Người giám hộ không được đem tài sản của người được giám hộ tặng cho người khác.
3. Các giao dịch dân sự giữa người giám hộ với người được giám hộ có liên quan đến tài sản của người được giám hộ đều vô hiệu, trừ trường hợp giao dịch được thực hiện vì lợi ích của người được giám hộ và có sự đồng ý của người giám sát việc giám hộ".
Như vậy nếu bố bạn mất năng lực hành vi dân sự, bố gửi tiền vào tài khoản của bác theo diện nhờ gửi giữ tài sản, thì hiện với tư cách là người giám hộ của bố, bạn có trách nhiệm quản lý tài sản này của bố và có quyền yêu cầu bác công khai về tài sản này. Tuy nhiên cần lưu ý, "Người mất năng lực hành vi dân sự" theo định nghĩa tại Điều 22 Bộ luật Dân sự 2005 là người bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình và đã bị Toà án ra quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận của tổ chức giám định. Như vậy nếu bố bạn từng điều trị bệnh tâm thần nhưng chưa bị Toà án ra quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự hoặc đã từng bị tuyên nhưng quyết định này đã bị hủy bỏ thì dưới góc độ pháp luật, bố của bạn vẫn được xem xét là người có năng lực hành vi dân sự và như vậy không thể áp dụng các quy định trên.
Liên quan đến giao dịch dân sự do người không có khả năng làm chủ hành vi mà chưa bị tuyên mất năng lực hành vi dân sự thực hiện, Điều 133 Bộ luật Dân sự quy định: "Người có năng lực hành vi dân sự nhưng đã xác lập giao dịch vào đúng thời điểm không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình thì có quyền yêu cầu Toà án tuyên bố giao dịch dân sự đó là vô hiệu". Theo đó với việc bố bán tài sản hoặc thực hiện gửi tiền cho bác vào thời điểm đang điều trị bệnh tâm thần, nếu bạn có bằng chứng chứng minh bố thực hiện giao dịch vào đúng thời điểm không nhận thức và làm chủ được hành vi thì có quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu. Tuy nhiên do thời hiệu khởi kiện yêu cầu Tòa tuyên giao dịch này vô hiệu theo Điều 136 Bộ luật Dân sự 2005 chỉ có 2 năm kể từ thời điểm xác lập giao dịch, nên trường hợp này đã hết thời hiệu khởi kiện. Như vậy hiện gia đình không thể yêu cầu Tòa án tuyên vô hiệu với trường hợp này.
Trân trọng
|