1.
Con chưa 18 tuổi có được quyền tặng cho phần thừa kế quyền sử dụng đất cho mẹ
hay không?
Con tôi năm nay chưa 18 tuổi, tuy
nhiên cháu muốn tặng phần thừa kế quyền sử dụng đất cho tôi là mẹ ruột của
cháu. Vậy việc này có thực hiện được không, trình tự, thủ tục pháp luật quy
định như thế nào?
Căn cứ theo quy định tại Điều 21 Bộ
luật Dân sự 2015 quy định về Người chưa thành niên là người chưa đủ mười tám
tuổi, theo đó:
Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa
đủ mười tám tuổi tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự, trừ giao dịch dân
sự liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và giao dịch dân sự khác
theo quy định của luật phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.
Bên cạnh đó, Điều 73 Luật Hôn nhân
và Gia đình 2014 quy định Người đại diện cho con chưa thành niên:
"Cha mẹ là người đại diện theo
pháp luật của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân
sự, trừ trường hợp con có người khác làm giám hộ hoặc có người khác đại diện
theo pháp luật."
Như vậy, trường hợp con chưa đủ 18
tuổi thì cha hoặc mẹ là người đại diện theo pháp luật của các con trừ trường
hợp con đã có người khác làm giám hộ hoặc có người khác đại diện theo pháp
luật. Trong trường hợp của bạn, mẹ sẽ là người đại diện cho con thực hiện thủ
tục nhận thừa kế. Tuy nhiên, tại khoản 3 Điều 141 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy
định về phạm vi đại diện thì:
“3. Một cá nhân, pháp nhân có thể
đại diện cho nhiều cá nhân hoặc pháp nhân khác nhau nhưng không được nhân danh
người được đại diện để xác lập, thực hiện giao dịch dân sự với chính mình hoặc
với bên thứ ba mà mình cũng là người đại diện của người đó, trừ trường hợp pháp
luật có quy định khác”.
Do đó, trường hợp mẹ đã là người đại
diện cho con thì không thể thay con xác lập giao dịch tặng cho di sản thừa kế
với chính mình, nên việc mẹ và con thực hiện tặng cho phần thừa kế là không thể
thực hiện được theo quy định của pháp luật.
2.
Chia di sản thừa kế khi người thừa kế chưa đủ 18 tuổi
Chia di sản thừa kế khi người thừa
kế chưa đủ 18 tuổi
Theo quy định của pháp luật dân sự
thì những người chưa thành niên là người chưa đủ mười tám tuổi.
Thông thường thì khi thực hiện các
giao dịch dân sự của người chưa đủ sáu tuổi do người đại diện theo pháp luật
của người đó xác lập, thực hiện như là cha mẹ hoặc những giám hộ. Những người
từ đủ sáu tuổi đến chưa đủ mười lăm tuổi khi xác lập, thực hiện giao dịch dân
sự phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý, trừ giao dịch dân sự phục vụ
nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi.
Khi những người từ đủ mười lăm tuổi
đến chưa đủ mười tám tuổi có thể tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự,
trừ giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản như đất đai, nhà cửa, động sản
là xe môtô và xe ôtô phải đăng ký và giao dịch dân sự khác theo quy định của luật
phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý theo quy định pháp luật.
+ Trường hợp người chết có để lại di
chúc cho người chưa thành niên thì người chưa thành niên sẽ được hưởng di sản
theo ý chí của người để lại di chúc.
Tuy nhiên theo quy định của pháp
luật khi người có tài sản chết có để lại di chúc thì những người con chưa thành
niên của người chết vẫn được hưởng di sản không phụ thuộc vào nội dụng của di
chúc bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được
chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng
di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó theo quy định
của pháp luật.
+ Trường hợp người có di sản mất
không để lại di chúc thì sẽ chia thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ
tự sau đây:
+ Khi người có tài sản chết mà không
để lại di chúc thì sẽ chia theo pháp luật theo hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ,
chồng của người chết, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của
người chết sẽ được hưởng thừa kế theo quy định của pháp luật.
+ Hàng thừa kế thứ hai theo quy định
của pháp luật dân sự bao gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột,
chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông
nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại khi không có hàng thừa kế thứ nhất hoặc hàng
thừa kế thứ nhất không đủ điều kiện để được hưởng di sản của người chết để lại.
+ Ngoài hai hàng thừa kế trên nếu
không có ai được hưởng thì những người ở hàng thừa kế thứ ba sẽ được hưởng di
sản bao gồm những người sau đây: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú
ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà
người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của
người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Những người thừa kế được hưởng thừa
kế theo pháp luật cùng một hàng được hưởng phần di sản bằng nhau khi phân chia
di sản thừa kế của người chết. Khi phân chia di sản thừa kế theo pháp luật thì
những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng
thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di
sản hoặc từ chối nhận di sản thì mới được chia cho hàng tiếp theo quy định của
pháp luật.
Theo quy định của Bộ luật dân sự thì
người chưa thành niên không thể tự mình xác lập thực hiện việc phân chia di sản
với những đồng thừa kế khác mà phải thực hiện thông qua người đại diện theo
pháp luật của người chưa thành niên là bố mẹ và bố mẹ sẽ tham gia phân chia di
sản thừa kế của người để lại di sản một là chính mình vừa là người đại diện
theo pháp luật của người chưa thành niên.
Do đó, pháp luật hiện nay, không
phân biệt là người đã thành niên hay chưa thành niên đều được hưởng di sản thừa
kế như nhau đều bình đẳng trước pháp luật.
3.
Thủ tục tặng cho nhà ở khi con chưa đủ 18 tuổi
Câu hỏi: Nhờ luật sư giải đáp giúp
về việc cho con nhà đất như sau: Vợ chồng tôi sắp đi xuất cảnh, hiện đang sở
hữu 01 căn nhà tại TP.HCM. Tôi muốn cho con trai tôi còn ở lại VN mới 16 tuổi
có được không? Thủ tục như thế nào? Xin cảm ơn luật sư.
Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi
đề nghị tư vấn đến Văn Phòng Luật Sư Gia Đình, trường hợp của bạn chúng tôi tư
vấn như sau:
Theo yêu cầu của bạn, chúng tôi hiểu
vợ chồng bạn đang muốn tặng cho quyền sử dụng đất cho con trai của hai bạn.
Việc tặng cho này chính là một dạng của việc thực hiện giao dịch dân sự.
Theo quy định tại Điều 21 Bộ luật
Dân sự 2015, người chưa đủ mười tám tuổi là người chưa thành niên. Con trai bạn
mới 16 tuổi, do vậy theo quy định của pháp luật, con trai bạn là người chưa thành
niên, do vậy, trong giao dịch dân sự sẽ gặp những hạn chế nhất định. Cụ thể:
Điều 21. Người chưa thành niên
1. Người chưa thành niên là người
chưa đủ mười tám tuổi.
2. Giao dịch dân sự của người chưa
đủ sáu tuổi do người đại diện theo pháp luật của người đó xác lập, thực hiện.
3. Người từ đủ sáu tuổi đến chưa đủ
mười lăm tuổi khi xác lập, thực hiện giao dịch dân sự phải được người đại diện
theo pháp luật đồng ý, trừ giao dịch dân sự phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày
phù hợp với lứa tuổi.
4. Người từ đủ mười lăm tuổi đến
chưa đủ mười tám tuổi tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự, trừ giao
dịch dân sự liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và giao dịch dân
sự khác theo quy định của luật phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.
Như vậy, theo quy định này của pháp
luật, để có thể tặng cho quyền sử dụng đất cho con trai bạn, con trai bạn cần
có người đại diện theo pháp luật. Điều 136 Bộ luật Dân sự 2015 có quy định các
trường hợp người đại diện theo pháp luật như sau:
Điều 136. Đại diện theo pháp luật
của cá nhân
1. Cha, mẹ đối với con chưa thành
niên.
2. Người giám hộ đối với người được
giám hộ. Người giám hộ của người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi
là người đại diện theo pháp luật nếu được Tòa án chỉ định.
3. Người do Tòa án chỉ định trong
trường hợp không xác định được người đại diện quy định tại khoản 1 và khoản 2
Điều này.
4. Người do Tòa án chỉ định đối với
người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.
Như vậy, theo pháp luật, vợ chồng
bạn đều có thể là người đại diện theo pháp luật của con trai bạn. Tuy nhiên,
bạn không thể tham gia một giao dịch dân sự với nhiều tư cách pháp lý: vừa là
bên tặng cho, vừa là người đại diện cho bên nhận tặng cho, bởi theo quy định
tại Khoản 3 Điều 141 Bộ luật Dân sự 2015: Một cá nhân, pháp nhân có thể đại
diện cho nhiều cá nhân hoặc pháp nhân khác nhau nhưng không được nhân danh
người được đại diện để xác lập, thực hiện giao dịch dân sự với chính mình hoặc
với bên thứ ba mà mình cũng là người đại diện của người đó, trừ trường hợp pháp
luật có quy định khác.
Như vậy, ở thời điểm hiện tại, con
trai bạn 16 tuổi hoàn toàn đủ điều kiện để đứng tên trên giấy chứng nhận quyền
sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở dù chưa đủ tuổi thành niên. Tuy nhiên, giao
dịch tặng cho giữa vợ chồng bạn và con không thể thực hiện do vướng mắc về vấn
đề người đại diện.
4.
Bao nhiêu tuổi nhận được thừa kế là động sản?
Theo Bộ luật dân sự 2015 thì mọi cá
nhân đều có quyền định đoạt tài sản của mình thể hiện dưới dạng di chúc trước
khi qua đời. Mọi cá nhân đều bình đẳng về quyền thừa kế, không phân biệt nam,
nữ, tuổi tác, thành phần, tôn giáo, địa vị chính trị xã hội…đều có quyền để lại
tài sản của mình cho người khác và quyền hưởng di sản theo di chúc hoặc theo
pháp luật.
Di sản là động sản theo quy định của
pháp luật được hiểu là những tài sản có thể di dời được.
Với di sản thừa kế là động sản, pháp
luật hiện hành không quy định giới hạn độ tuổi được hưởng di sản thừa kế. Như
vậy mọi cá nhân đều có quyền nhận di sản trong trường hợp thuộc diện nhận di
sản theo pháp luật hoặc theo di chúc không phân biệt độ tuổi. Điều này phù hợp
với nguyên tắc bình đẳng về quyền thừa kế theo quy định của Bộ luật dân sự năm
2015.
Tuy nhiên, cần lưu ý trường hợp đặc
biệt khi xác lập quyền đối với di sản là động sản phải đăng ký như: tàu biển,
phương tiện nội thủy, tàu cá, tàu bay, phương tiện giao thông cơ giới đường bộ,
phương tiện giao thông đường sắt, vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ,…
Trường hợp này, người có quyền được hưởng thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp
luật vẫn được hưởng. Nhưng nếu là người chưa thành niên thì người đại diện hoặc
giám hộ của người chưa thành niên sẽ quản lý tài sản cho người chưa thành niên
cho đến khi người đó đủ tuổi được thực hiện giao dịch dân sự liên quan đến tài
sản theo quy định.
Bao nhiêu tuổi được nhận thừa kế?
Bao nhiêu tuổi được nhận thừa kế là
bất động sản?
Bất động sản là gì? Điều 107 Bộ luật
dân sự năm 2015 quy định bất động sản bao gồm:
• Đất đai
• Nhà, công trình xây dựng gắn liền
với đất đai;
• Tài sản khác gắn liền với đất đai,
nhà, công trình xây dựng;
• Tài sản khác theo quy định của
pháp luật.
Vậy, bao nhiêu tuổi thì được nhận
thừa kế tài sản là bất động sản? Nhận thừa kế tài sản là bất động sản có cần
đáp ứng điều kiện về độ tuổi không?
Theo như các nguyên tắc chung của Bộ
luật dân sự năm 2015 về thừa kế thì quyền thừa kế của các cá nhân là bình đẳng
như nhau không phân biệt độ tuổi, không phân biệt loại tài sản thừa kế. Ở các
độ tuổi khác nhau thì quyền được hưởng thừa kế là như nhau. Người chưa thành
niên vẫn được hưởng thừa kế tài sản là bất động sản giống như người đã thành
niên.
Tuy nhiên, với tài sản là bất động
sản, do có giá trị lớn nên việc đưa vào giao dịch cần đáp ứng điều kiện nhất
định. Do vậy, nếu người được hưởng di sản thừa kế là người chưa thành niên thì
người đại diện hoặc giám hộ của người chưa thành niên sẽ quản lý tài sản cho
người chưa thành niên cho đến khi người đó đủ tuổi được thực hiện giao dịch dân
sự liên quan đến tài sản theo quy định.

Luật sư Trần Minh Hùng chuyên gia
tư vấn luật trên kênh HTV, VTV, THVL1, ANTV, SCTV1...
Chúng tôi
là hãng luật tổng hợp nhiều đội ngũ luật sư giỏi, luật gia, thạc sỹ, chuyên
viên, cộng tác viên có trình độ cao, năng lực chuyên môn cao, có kinh nghiệm,
kiến thức hiểu biết rộng, kỹ năng tư vấn chuyên nghiệp, đặc biệt có trách nhiệm
và đạo đức trong nghề nghiệp. Chúng tôi quan niệm Luật sư là nghề cao quý-
cao quý vì nghề luật sư là nghề tìm công bằng và công lý cho xã hội. Luật sư
bảo vệ cho những nạn nhân, tội phạm, và những người bị oan sai. Nghề luật sư là
nghề rất nguy hiểm và khó khăn dù bào chữa, bảo vệ cho bất kỳ ai thì luật sư
luôn gặp nguy hiểm vì sự thù hằn của bên đối lập. Do vậy để làm được luật sư
thì phải có tâm, có đạo đức, có tài năng và phải đam mê nghề nghiệp, yêu nghề,
chấp nhận có khăn, hy sinh và chấp nhận nguy hiểm. Nếu sợ nguy hiểm, sợ ảnh
hưởng đến công việc, cuộc sống của mình và gia đình thì rất khó hành nghề luật
sư đúng nghĩa. Niềm vui của luật sư là khi giải oan được cho thân chủ, giúp
được cho thân chủ, đem lại công bằng, công lý cho thân chủ nhằm góp phần đem
lại công bằng cho xã hội.
Luật sư
Trần Minh Hùng Trưởng văn phòng Luật sư Gia Đình- Luật sư sáng lập luật sư Gia
Đình có nhiều năm kinh nghiệm tranh tụng, tư vấn được rất nhiều hãng truyền
thông tin tưởng với nhiều năm và thường xuyên cố vấn pháp lý, tư vấn pháp luật
trên các Kênh truyền hình uy tín như: Đài Truyền hình TPHCM
(HTV), Đài truyền hình Việt Nam (VTV), Đài truyền hình Vĩnh Long,
Truyền hình Công an ANTV, SCTV, THQH, Tư vấn luật trên Đài tiếng nói Việt Nam,
Đài truyền hình cáp VTC, Đài VOV Giao Thông, Đài tiếng nói Việt Nam, Đài phát
thanh Kiên Giang, Truyền hình Quốc Hội, Báo Pháp luật TPHCM, Báo tuổi
trẻ đời sống, Báo đời sống và pháp luật, Báo Dân trí, Báo Vnxpress, Báo công an
nhân dân và các hãng báo chí trên cả nước... là luật sư được Trường Đại học
luật TP.HCM mời làm giám khảo cho nhiều cuộc thi Phiên tòa giả định cấp trường
ĐHL, Cấp Quốc Gia, học thuật với trường Cảnh sát nhân dân, Nhiều trường đại học
uy tín và chuyên gia pháp luật cho các hãng truyền thông uy tín. Là Luật
sư bào chữa, tư vấn cho nhiều vụ án đỉnh điểm, quan trọng nổi tiếng
trên cả nước được báo chí đưa tin, người dân quan tâm như vụ đại án Ngân hàng
Navibank liên quan Huyền Như và Viettinbank, Vụ cướp 35 tỷ Long Thành - Dầu
giây, Chống thi hành công vụ mùa Covid, các vụ Giết Người, Hiếp dâm, Dâm ô, Lừa
Đảo, gây thương tích, tham ô, cố ý làm trái... và các vụ án khác về dân sự,
kinh tế, thừa kế, đất đai, lao động, hành chính, doanh nghiệp.… luôn mang lại
niềm tin cho khách hàng cũng như sự đóng góp tích cực sự công bằng, đi tìm công
lý không biết mệt mỏi cho xã hội của luật sư chúng tôi.
Chúng tôi
cùng tư vấn luật và cố vấn pháp lý cho nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước
rất lâu năm.
Trân trọng
cảm ơn.
ĐOÀN LUẬT SƯ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VPLS GIA ĐÌNH (Luật sư Thành Phố)
Trụ sở: 402A
Nguyễn Văn Luông, P.12, Q.6, Tp.HCM (Bên cạnh Công chứng số 7)
5/1 Nguyễn Du,
Biên Hòa, Đồng Nai (đối diện tòa án Biên Hòa)
68/147 Trần
Quang Khải, Tân Định, quận 1, TP.HCM
Điện thoại:
028-38779958; Fax: 08-38779958
Luật sư Trần
Minh Hùng: 0972 238006
Email: luatsuthanhpho@gmail.com
http://www.luatsugiadinh.net. vn
http://www.luatsuthanhpho.com
|