Chính sách mở cửa đối với đầu tư nước ngoài đã và đang thu hút rất nhiều người nước ngoài đến Việt Nam sinh sống, làm việc. Không ít người đã tạo lập tài sản tại Việt Nam với giá trị không hề nhỏ. Khi người nước ngoài chết, việc khai nhận, phân chia tài sản tại Việt Nam của người chết được đặt ra và đôi lúc trở nên khá phức tạp, thậm chí không giải quyết được bởi sự xung đột pháp luật và thực tiễn áp dụng pháp luật giữa hai quốc gia. Bài viết này nhằm chia sẻ đến người đọc các vấn đề pháp lý và thực tế xử lý các vụ việc thừa kế tài sản của người nước ngoài tại Việt Nam. 

Áp dụng pháp luật  

Khi người chết là người nước ngoài, có hai hệ thống pháp luật sẽ được xem xét áp dụng: một là pháp luật của người chết mang quốc tịch, hai là pháp luật nơi có tài sản. Pháp luật Việt Nam quy định nguyên tắc áp dụng tại Điều 680 Bộ Luật Dân Sự 2015 như sau: 

Điều 680. Thừa kế

Câu 1: Thưa luật sư, Người thừa kế được nhắc ở đây là Người Việt Nam ở nước ngoài, nhưng trong nhiều quy định hiện nay chia làm 2 đối tượng, một là người Việt còn gốc Vn và người Việt không còn gốc Vn. Vậy điều này có ảnh hưởng gì đến việc thừa kế không?

Trả lời:

Việt kiều, được hiểu theo Giải thích từ ngữ của Luật Quốc tịch Việt Nam 2008 là để chỉ “Người Việt Nam định cư ở nước ngoài” và “Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài”. Người Việt Nam định cư ở nước ngoài là công dân Việt Nam và người gốc Việt Nam cư trú, sinh sống lâu dài ở nước ngoài. Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài là người Việt Nam đã từng có quốc tịch Việt Nam mà khi sinh ra quốc tịch của họ được xác định theo nguyên tắc huyết thống và con, cháu của họ đang cư trú, sinh sống lâu dài ở nước ngoài.

Thừa kế di sản là quyền lợi hợp pháp của người thừa kế đối với tài sản do người chết để lại, bao gồm cả thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp việc phân chia di sản thừa kế làm phát sinh các tranh chấp do sự mâu thuẫn, bất đồng quan điểm giữa những người thừa kế hoặc người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan khác.

Tranh chấp về thừa kế bao gồm: tranh chấp về hàng thừa kế, tranh chấp di chúc thừa kế, tranh chấp di sản thừa kế, tranh chấp buộc người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản do người chết để lại, tranh chấp về chia di sản thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật, tranh chấp xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác...

Khoản 3 Điều 3 Luật Quốc tịch Việt Nam 2008, sửa đổi, bổ sung năm 2014 quy định: “Người Việt Nam định cư ở nước ngoài là công dân Việt Nam và người gốc Việt Nam cư trú, sinh sống lâu dài ở nước ngoài”. Như vậy, anh được xem là người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Căn cứ Điểm đ Khoản 1 Điều 169 Luật Đất đai 2013 quy định về việc nhận quyền sử dụng đất thì “Người Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc diện được sở hữu nhà ở tại Việt Nam theo quy định của pháp luật về nhà ở, được nhận chuyển quyền sử dụng đất ở thông qua hình thức mua, thuê mua, nhận thừa kế, nhận tặng cho nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở hoặc được nhận quyền sử dụng đất ở trong các dự án phát triển nhà ở”. Theo đó, người Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc diện được sở hữu nhà ở tại Việt Nam chỉ được nhận tặng cho nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở; hay nói cách khác, họ chỉ được nhận tặng cho quyền sử dụng đất ở có gắn liền với nhà ở. Theo Khoản 1 Điều 8 Luật Nhà ở 2014 quy định về điều kiện được công nhận quyền sở hữu nhà ở, “đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài thì phải được phép nhập cảnh vào Việt Nam”. Với trường hợp của anh Chất, mảnh đất của ba mẹ anh không có nhà ở gắn liền trên đất. Việc tặng cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài quyền sử dụng đất mà không gắn liền nhà ở là không phù hợp với quy định của pháp luật. Vì vậy, anh Chất sẽ không được quyền nhận tặng cho quyền sử dụng đất nêu trên.

Cách viết mẫu đơn khởi kiện tranh chấp đất đai thừa kế.

Mẫu đơn khởi kiện tranh chấp đất đai thừa kế dựa trên Mẫu số 23-DS ban hành kèm theo Nghị quyết số 01/2017/NQ-HĐTP với hướng dẫn cụ thể như sau:

1. Bước 1: Ghi địa điểm làm đơn khởi kiện (ví dụ: Hà Nội, ngày….. tháng….. năm……)
2. Bước 2: Ghi tên cơ quan có thẩm quyền giải quyết, nếu là Toà án nhân dân cấp huyện, thì cần ghi rõ Toà án nhân dân huyện nào thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nào, là tòa án nhân dân cấp tỉnh thì ghi rõ tòa án nhân dân cấp tỉnh nào. Tranh chấp thừa kế thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân được quy định tại (khoản 5 Điều 26, điểm a khoản 1 Điều 35, điểm a khoản 1 Điều 37 Bộ luật tố tụng dân sự 2015).

Luật sư tư vấn:

1.1 Chia tài sản chung của vợ chồng khi chồng mất:

Tài sản chung của vợ chồng là tài sản vợ và chồng có được trong thời kỳ hôn nhân, gồm có tài sản mà vợ chồng mua được; nhận chuyển nhượng; thu nhập do lao động, sản xuất kinh doanh; hoa lợi, lợi tức từ tài sản riêng; tài sản được tặng choc hung, thừa kế chung.

Điều này cũng có thể hiểu rằng quyền sử dụng đất mà vợ chồng có được sau kết hôn được coi là tài sản chung. Trong tình huống của bạn có thể thấy khá rõ phần tài sản: miếng đất và một căn nhà mà bố mẹ bạn có là tài sản chung của vợ chồng.

Theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, những trường hợp chấm dứt quan hệ hôn nhân như ly hôn và một bên vợ hoặc chồng chết thì phần tài sản chung sẽ được chia đôi.

Quy trình thủ tục khởi kiện tranh chấp quyền thừa kế -

Khởi kiện tranh chấp quyền thừa kế là thủ tục yêu cầu Tòa án phân chia di sản thừa kế đúng theo di chúc hoặc pháp luật khi người khởi kiện không đồng ý cách chia thừa kế hiện tại của gia đình, yêu cầu được chia thừa kế nhưng người đồng thừa kế cố tình gây khó dễ, hoặc thỏa thuận phân chia thừa kế hiện tại không thể hoàn thành do thiếu tài liệu. Quý vị tham khảo quy trình thủ tục giải quyết tranh chấp di sản thừa kế tại Tòa án để hiểu rõ hơn.

1.  Tư vấn các quy định của pháp luật thừa kế

•  Tư vấn về quyền thừa kế và sự bình đẳng về thừa kế của cá nhân;
•  Tư vấn về thời điểm, địa điểm mở thừa kế;
•  Tư vấn xác định di sản thừa kế;
•  Tư vấn xác định người thừa kế di sản;

Khi sử dụng dịch vụ của chúng tôi quý vị sẽ được tư vấn các vấn đề về thừa kế theo di chúc:

• Luật sư tư vấn về các thức lập di chúc để đảm bảo tính hợp pháp;
• Tư vấn về hiệu lực của di chúc;
• Tư vấn luật thừa kế tài sản có di chúc;
• Tư vấn cho người thừa kế về thời hiệu thừa kế;
• Tư vấn, hỗ trợ giải quyết các tranh chấp phát sinh từ di chúc;