Khách hàng hỏi:

Tôi là người sống ở Thường Tín, cha mẹ tôi được thừa hưởng từ các cụ 3 mảnh đất gồm 1 mảnh đất ở, 1 mảnh đất ao và mảnh đất ruộng 5%. Bố tôi chết năm 1971, mẹ tôi chết năm 2009. Hiện anh trai tôi đang quản lý 1 mảnh đất ở và mảnh đất ao. Tôi quản lý thửa đất 5% từ năm 1980. Anh tôi đã san lấp thửa đất ao, xây nhà trên đất cho con trai út ở. Mảnh đất ở anh tôi làm nhà từ năm 1987, năm 2010, anh tôi chết. Năm 2016 con trai lớn của anh tôi đập nhà cũ làm nhà mới trên đất của bố mẹ tôi để lại mà không hỏi ý kiến tôi.

Bố tôi chết không để lại di chúc, cũng không trăn trối chia đất cho con như thế nào, mẹ tôi có viết di chúc năm 2002, chia cho anh tôi thửa đất ở, con thửa đất ao cho tôi và em trai kế của tôi.

Nay tôi muốn khởi kiện chia thửa kế với các thửa đất ở và đất ao mà anh tôi (nay đã chết thì con trai đang quản lý) có được không? Thủ tục thực hiện như thế nào mong luật sư tư vấn giúp tôi.

Tôi xin cảm ơn.

Luật Tiền Phong trả lời:

Chào ông,

Cảm ơn ông đã tin tưởng sử dụng dịch vụ tư vấn đất đai, vấn đề ông hỏi, chúng tôi có ý kiến như sau:

Xác định di sản thừa kế

Như ông trình bày, nguồn gốc 3 thửa đất do bố mẹ ông để lại, tuy nhiên, bố ông chết đã được 46 năm, chiểu theo điều 263 Luật Dân sự, đã hết thời hiệu khởi kiện chia thừa kế đối với phần di sản của bố ông (1/2 khối tài sản chung của bố mẹ ông) nên nếu các anh chị em nhà ông không thoả thuận được với nhau về việc phân chia, toà án sẽ bác yêu cầu và giao cho người thừa kế đang sử dụng được tiếp tục quản lý sử dụng. ½ của khối tài sản chung của bố mẹ ông sẽ được coi là di sản thừa kế.

Nếu di chúc của mẹ ông được coi là hợp pháp thì cũng chỉ có hiệu lực với ½ khối tài sản chung của bố mẹ ông.

Thời điểm mở thừa kế và thời hiệu khởi kiện vụ án tranh chấp chia di sản thừa kế

 

Khi kiểm sát việc giải quyết vụ án tranh chấp chia di sản thừa kế, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, công chức cần chú ý một số vấn đề về xác định thời điểm mở thừa kế và thời hiệu khởi kiện các vụ án tranh chấp chia di sản thừa kế, cụ thể:

LUẬT SƯ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP THỪA KẾ

Giải quyết tranh chấp nhà đất (nhà ở, đất ở) 2021

1. Tại sao cần luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp nhà đất?

Quy định cũ về quyền thừa kế của Việt Kiều

Theo Điều 126 Luật Nhà ở năm 2005 và Điều 121 Luật Đất đai năm 2003, người Việt Nam định cư ở nước ngoài về đầu tư lâu dài tại Việt Nam, người có công đóng góp với đất nước, nhà hoạt động văn hoá, nhà khoa học có nhu cầu về hoạt động thường xuyên tại Việt Nam nhằm phục vụ sự nghiệp xây dựng đất nước, người được phép về sống ổn định tại Việt Nam và các đối tượng khác do Uỷ ban thường vụ Quốc hội quy định thì được sở hữu nhà ở tại Việt Nam. 

Trường hợp người Việt Nam định cư ở nước ngoài không thuộc một trong các đối tượng nói trên đã về Việt Nam cư trú với thời hạn được phép từ 3 tháng trở lên được sở hữu một nhà ở riêng lẻ hoặc một căn hộ. 

Đất trồng lúa theo quy định của pháp luật đất đai là đất trồng cây hàng năm thuộc nhóm đất nông nghiệp.

Trước đây, theo quy định của Nghị định 64-CP ngày 27/9/1993 thì hộ gia đình và cá nhân được Nhà nước giao đất nông nghiệp để sử dụng ổn định lâu dài vào mục đích sản xuất nông nghiệp. Theo đó, đối tượng giao đất nông nghiệp để sử dụng ổn định, lâu dài là nhân khẩu nông nghiệp thường trú tại địa phương, kể cả những người đang làm nghĩa vụ quân sự.

Theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 1995 thì điều kiện được thừa kế quyền sử dụng đất nông nghiệp để trồng cây hàng năm, nuôi trồng thuỷ sản.

Người có đủ các điều kiện sau đây thì được thừa kế quyền sử dụng đất theo di chúc hoặc theo pháp luật đối với đất nông nghiệp để trồng cây hàng năm, nuôi trồng thuỷ sản:

1. Có nhu cầu sử dụng đất, có điều kiện trực tiếp sử dụng đất đúng mục đích;

2. Chưa có đất hoặc đang sử dụng đất dưới hạn mức theo quy định của pháp luật về đất đai.

Hàng thừa kế là một trong những nội dung quan trọng trong thừa kế theo pháp luật. Việc xác định chính xác hàng thừa kế là căn cứ quan trọng để phân chia di sản thừa kế theo pháp luật. VPLS GIA ĐÌNH sẽ trình bày cụ thể nội dung pháp lý về hàng thừa kế theo quy định của bộ luật dân sự 2015.

Điều 651 bộ luật dân sự 2005 quy định có 3 hàng thừa kế, bao gồm:

• Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
• Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

Khoản 1 Điều 33 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định:

Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.

Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.

Câu hỏi: Giải quyết tranh chấp về thừa kế tài sản hiện nay được pháp luật quy định như thế nào?

Trả lời: Chào bạn, Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn luật đến Bộ phận luật sư tư vấn pháp luật của VPLS GIA ĐÌNH. Nội dung câu hỏi của bạn đã được đội ngũ luật sư của Chúng tôi nghiên cứu và tư vấn cụ thể như sau: 

Thừa kế di sản là quyền lợi hợp pháp của người thừa kế đối với tài sản do người chết để lại, bao gồm cả thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp việc phân chia di sản thừa kế làm phát sinh các tranh chấp do sự mâu thuẫn, bất đồng quan điểm giữa những người thừa kế hoặc người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan khác.

Hỏi: Chào LS, tôi muốn hỏi một vấn đề tôi đang trăn trở do không hiểu rõ pháp luật. Ông bà tôi chết để lại một mảnh đất ở Long An (đất thổ cư) không có di chúc. Mẹ tôi là con một, không có anh em gì cả. Nhưng mới đây gia đình tôi phát hiện ra chú họ tôi đã dùng thủ đoạn chiếm lấy sổ đỏ và mang đi cầm cố để vay tiền. Bây giờ tôi và gia đình mới phát hiện sự việc, chú đã bỏ đi, gia đình không biết làm sao. Mong LS giúp đỡ.

Đáp:

Vì ông bà bạn chết không để lại di chúc, nên phần di sản của ông bà để lại sẽ được chia theo pháp luật. Căn cứ Điều 651 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định như sau:

“Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp về thừa kế tài sản thuộc Tòa án nào? 

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp về thừa kế tài sản thuộc về Tòa án nơi có bất động sản nếu tài sản thừa kế là bất động sản. 

Thẩm quyền của Tòa án giải quyết tranh chấp về thừa kế tài sản là quyền xem xét, giải quyết vụ việc về tranh chấp về thừa kế tài sản và quyền hạn ra quyết định khi xem xét, giải quyết vụ việc đó theo thủ tục tố tụng dân sự  của Tòa án.

Trong trường hợp tài sản để lại thừa kế là nhà đất nhưng đang được thế chấp, bảo lãnh để thực hiện nghĩa vụ tại các tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại đồng nghĩa với việc giấy tờ tài sản đang do tổ chức tín dụng hoặc ngân hàng nắm giữ thì chủ sử dụng đất có quyền lập di chúc để lại thừa kế tài sản đang thế chấp hay không? Trong trường hợp người đó muốn lập di chúc tại Văn phòng công chứng thì thủ tục như thế nào, có tiến hành được hay không? Các bạn hãy theo dõi bài viết ngay dưới đây để tìm được câu trả lời cho mình nhé!

Hiện nay, pháp luật Việt Nam chưa có quy định nào cụ thể điều chỉnh quan hệ pháp luật này, nhưng từ các quy định pháp luật có liên quan thì chủ sử dụng đất, sở hữu nhà ở hoàn toàn có quyền để lại thừa kế trong thời gian nhà đất đang được dùng thế chấp, bảo lãnh để đảm bảo lãnh để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự tại các tổ chức tín dụng, ngân hàng thông qua việc lập di chúc.

Một trong những quy định về đất đai quan trọng đó là quy định luật thừa kế tài sản đất đai và tranh chấp thừa kế quyền sử dụng đất đai nhà ở theo di chúc.

Sau đây, Đội ngũ Chuyên viên Tư vấn Pháp luật của VPLS GIA ĐÌNH xin giải đáp một số thắc mắc cũng như 1 số câu hỏi của độc giả gửi đến VPLS GIA ĐÌNH liên quan đến luật thừa kế đất đai cũng như quyền thừa kế đất đai và tranh chấp thừa kế quyền sử dụng đất:

Đội ngũ luật sư chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp cho quý khách về quyền thừa kế đất đai

1. Như thế nào được coi là đất thừa kế