Luật sư tư vấn giải quyết các tranh chấp về thừa kế theo di chúc

• Căn cứ:  Bộ luật dân sự năm 2015

• Tư vấn:

Thế nào là quyền thừa kế, di chúc là gì?

Theo quy định tại Bộ luật dân sự thì:

- Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật. Người thừa kế không là cá nhân có quyền hưởng di sản theo di chúc.

- Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.

- Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác.

Những ai được quyền lập di chúc

Công dân có quyền lập di chúc đề định đoạt tài sản của mình, để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật, hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật. Công dân có quyền lập di chúc đề định đoạt tài sản của mình, để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật, hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.

Nội dung tư vấn: 

Chào luật sư, trước khi mất bố tôi có để lại di chúc. Trong đó có ghi mẹ tôi có quyền sử dụng và khi mẹ mất thì quyền sử dụng thuộc về tôi. Ngoài ra còn ghi chú không được bán, không chia cho ai. Di chúc có dấu đỏ của Xã và có người làm chứng. Nay mẹ tôi muốn chia đất đai cho các chị gái. Tôi không đồng ý. Và mẹ tôi muốn đưa ra tòa để giải quyết. Nếu ra tòa thì di chúc có có hiệu lực không ? Và khi ra tòa mẹ tôi có thể chia tài sản cho các chị gái của tôi được không. Mong luật sư giải đáp giùm. Cảm ơn luật sư !

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi yêu cầu tư vấn về VPLS GIA ĐÌNH. Với những thông tin bạn cung cấp chúng tôi xin tư vấn cho bạn như sau:

Theo Điều 624 Bộ luật dân sự 2015 quy định về Di chúc như sau:

Một số vấn đề pháp lý liên quan

Công chứng di chúc

Điều 56 Luật công chứng 2014 quy định về Công chứng di chúc như sau:

– Người lập di chúc phải tự mình yêu cầu công chứng di chúc, không ủy quyền cho người khác yêu cầu công chứng di chúc.

– Trường hợp công chứng viên nghi ngờ người lập di chúc bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức và làm chủ được hành vi của mình hoặc có căn cứ cho rằng việc lập di chúc có dấu hiệu bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép thì công chứng viên đề nghị người lập di chúc làm rõ, trường hợp không làm rõ được thì có quyền từ chối công chứng di chúc đó.

Trong đời sống pháp lý thường ngày thì việc lập di chúc là việc tưởng như bình thường và đơn giản tuy nhiên đã có nhiều trường hợp di chúc được lập mà không có giá trị pháp lý. Điều này ảnh hưởng tới quyền lợi của những người được hưởng di sản theo di chúc mà về mặt tâm linh thì cũng có thể nói người chết đi cũng không thể “nắm mắt xuôi tay” vì ý nguyện của mình đã không được thực hiện.

Điều kiện của cá nhân người lập di chúc.

– Người lập di chúc có năng lực hành vi dân sự.

Di chúc là một hành vi pháp lý đơn phương do vậy nó phải tuân thủ các điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự theo Điều 122 Bộ luật dân sự năm 2005, một trong số đó là điều kiện: “Người tham gia giao dịch có năng lực hành vi dân sự”. Năng lực hành vi dân sự là khả năng của cá nhân bằng hành vi của mình xác lập quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật. Theo quy định của pháp luật, người từ đủ mười tám tuổi trở lên là người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, do vậy nếu không mắc các bệnh làm mất khả năng nhận thức và khả năng điều khiển hành vi thì được phép lập di chúc để định đoạt tài sản của mình. Người từ đủ 15 đến chưa đủ 18 tuổi có quyền lập di chúc nhưng phải thể hiện bằng văn bản và được sự đồng ý của người giám hộ. “Đồng ý” ở đây chưa được giải thích rõ ràng nhưng chúng ta có thể hiểu là “đồng ý việc lập di chúc” mà không phải là “đồng ý nội dung của di chúc” vì về nguyên tắc, di chúc được giữ bí mật cho tới khi người lập di chúc chết. Như vậy, di chúc miệng chỉ có hiệu lực khi người lập di chúc có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.

“ Tự nguyện” là một dấu hiệu bắt buộc đối với bất cứ một giao dịch dân sự nào và di chúc cũng không ngoại lệ. Tự nguyện trong khoa học pháp lý được xem xét trên cả hai phương diện: ý chí và lý trí. Về ý chí, người lập di chúc nhận thức được hành vi cũng như hậu quả của hành vi do mình thực hiện. Điều này có nghĩa là tại thời điểm lập di chúc, người lập di chúc phải hoàn toàn minh mẫn, sáng suốt, và hoàn toàn tự nguyện trong việc thể hiện ý chí của mình. Di chúc được lập trong trường hợp người để lại di chúc thiếu minh mẫn, sáng suốt do mắc bệnh, say rượu, bia hoặc bị lừa dối, đe dọa, cưỡng bức đều có thể bị tuyên vô hiệu. Về lý trí, người lập di chúc phải có mong muốn xác lập di chúc thông qua việc phản ánh ý chí của mình vào nội dung bản di chúc.

Di chúc bằng văn bản có người làm chứng:

Di chúc bằng văn bản và có người làm chứng được áp dụng trong các trường hợp sau:

• Người lập di chúc tự mình viết di chúc và có yêu cầu người làm chứng
• Người lập di chúc không tự mình viết di chúc, nhưng tự mình đánh máy. Hoặc nhờ người khác viết hoặc đánh máy bản di chúc.

1. Di chúc là gì ? Tại phải thuê luật sư để soạn thảo, xác lập di chúc ?

Theo quy định tại điều 609 của bộ luật dân sự mới nhất năm 2015 thì: "Cá nhân có quyền lập di chúc dể định đoạt tài sản của mình". Quyền định đoạt tài sản của các nhân được thế hiện thông qua di chúc. Một di chúc được coi là hợp pháp khi đáp ứng được các điều kiện:

- Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép;

- Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của pháp luật.

Cũng theo quy định của luật này thì di chúc có thể được xác lập bằng văn bản (Điều 628, luật dân sự năm 2015) hoặc di chúc miệng (Điều 629, luật dân sự năm 2015).