Thu phí không dừng sắp đến giờ G

 

Cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây đã đưa vào khai thác hệ thống thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng (ETC) (ảnh chụp tại trạm thu phí Long Phước ngày 26-7) - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Đã xảy ra tình trạng ùn tắc khi xe qua trạm khi thống kê cho thấy tỉ lệ dán thẻ ở khu vực TP.HCM nói riêng và khu vực phía Nam mới ở dưới 60% hoặc thẻ chưa nạp tiền.

Theo chỉ đạo của Phó thủ tướng Lê Văn Thành, sau ngày 31-7-2022 nếu trạm thu phí nào chưa lắp đầy đủ làn thu phí ETC, chỉ để lại 1 làn hỗn hợp (ETC kết hợp tiền mặt) sẽ phải xả trạm, không được tiếp tục thu phí, chủ đầu tư chịu hoàn toàn trách nhiệm. Sau đây là các vấn đề đặt ra từ việc thực hiện "tối hậu thư" của Phó thủ tướng.

1. Các trạm thu phí có đáp ứng được "tối hậu thư"?

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Tô Nam Toàn - vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ môi trường và hợp tác quốc tế, Tổng cục Đường bộ - cho biết: 4 tuyến cao tốc của Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam gặp nhiều khó khăn về nguồn tiền đầu tư ETC nhưng đã giải quyết xong và lắp đặt ETC đảm bảo vận hành ETC đầy đủ trên cả 4 tuyến từ ngày 1-8.

Còn các tuyến cao tốc do các địa phương quản lý thuộc diện phải thực hiện ETC cũng sẽ đáp ứng được tiến độ. Bởi vì các tuyến cao tốc này đã lắp ETC từ lâu nên từ ngày 1-8 sẽ khai thác được ETC toàn tuyến.

Với các trạm thu phí khác, có trạm thu phí đường tỉnh 768 tại Đồng Nai dừng thu phí từ năm 2020 nên chưa lắp ETC. Trên quốc lộ 5 có 2 trạm thu phí, mỗi trạm 8 làn thu phí đã có 6 làn ETC từ lâu, còn 2 làn ETC cần lắp nhưng qua 2 lần đấu thầu nhà cung cấp dịch vụ ETC "chê" khối lượng nhỏ nên chưa tham gia. Do vậy từ ngày 1-8, trạm thu phí quốc lộ 5 sẽ đóng 2 làn thu phí tiền mặt, chỉ khai thác 6 làn ETC.

Với các tuyến cao tốc thực hiện ETC hoàn toàn từ ngày 1-8, chủ trương là trong thời gian đầu tuyên truyền, thực hiện dán thẻ cho các chủ xe chưa dán thẻ đi vào, chưa xử phạt ngay trừ trường hợp cố tình chống đối. Nếu lần thứ 2 xe đó vẫn chưa dán thẻ mà đi vào cao tốc, hệ thống sẽ ghi nhận và đưa vào danh sách xe bị từ chối cho qua.

2. Xe dán thẻ ETC cần lưu ý gì để qua trạm thuận tiện?

Theo ông Nguyễn Huy Thiêm - phó phòng công nghệ thông tin, Công ty quản lý khai thác cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, sau gần 2 tháng cao tốc Hà Nội - Hải Phòng thực hiện chỉ thu phí ETC, việc lưu thông trên tuyến cơ bản thông suốt, không xảy ra lỗi nghiêm trọng. 

Tuy nhiên trên tuyến này vẫn xảy ra tình trạng xe chưa dán thẻ ETC vẫn đi vào. Trường hợp này sẽ dán thẻ, kích hoạt tài khoản ETC tại khu vực trạm thu phí để đi tiếp, nếu tài xế từ chối dán thẻ sẽ được hướng dẫn đi ra khỏi đường cao tốc.

Ông Thiêm chia sẻ các lỗi đã ghi nhận thời gian qua trên tuyến cao tốc này cùng những khuyến cáo sau:

- Lỗi tài khoản không đủ tiền: cách tốt nhất là trước khi đi vào đường có thu phí, chủ xe cần kiểm tra số dư trong tài khoản thu phí qua app cài trên điện thoại thông minh. Bởi vì hiện nay xe sử dụng ETC như thuê bao điện thoại trả trước, tài xế không cần nộp dư tiền vào tài khoản mà trước chuyến đi có thể chỉ nộp đủ tiền vào tài khoản thu phí với quãng đường cần đi.

- Lỗi thẻ có đủ tiền nhưng không giao dịch được: có thể khi dán thẻ nhân viên của đơn vị cung cấp dịch vụ ETC chọn vị trí dán chưa phù hợp, chưa kiểm tra cường độ phát sóng của thẻ vì nhiều xe dán phim cách nhiệt có khả năng cản bước sóng cao ở kính lái nên dán thẻ vào kính lái sẽ hạn chế khả năng phát sóng của thẻ với thiết bị tại trạm thu phí. Do vậy khi dán thẻ, chủ xe nên yêu cầu nhân viên dán thẻ đo cường độ sóng của thẻ trước.

4. Những trạm thu phí nào được giãn, dừng lắp ETC?

Còn 16 trạm/98 làn thu phí không triển khai hoặc lùi thời gian triển khai ETC do có tính chất đặc thù (thời gian thu phí còn lại nhỏ hơn 3 năm, doanh thu thu phí quá thấp…) dẫn tới việc lắp đặt ETC không hiệu quả, Bộ GTVT đã báo cáo và được Thủ tướng chủ trương gồm: 3 trạm quốc lộ 51; trạm cầu Mỹ Lợi; trạm cầu Thái Hà; trạm quốc lộ 14 qua tỉnh Đắk Lắk; trạm T2 quốc lộ 91; trạm quốc lộ 3 Thái Nguyên - Chợ Mới; 4 trạm tại cầu nhỏ thuộc tỉnh Cà Mau; 2 trạm đường Nguyễn Văn Linh tại TP.HCM và trạm quốc lộ 39B tỉnh Thái Bình.

Nhân viên trạm thu phí Long Phước của cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây dán thẻ thu phí tự động không dừng (ETC) sáng 26-7 - Ảnh: QUANG ĐỊNH

5. Xe vi phạm có thể bị phạt 1-2 triệu đồng, thu bằng 1-3 tháng

Theo nghị định 123/2021 vừa được Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hàng hải, giao thông đường bộ và đường sắt (nghị định 100), hàng không dân dụng: người lái xe không gắn thẻ đầu cuối hoặc gắn thẻ đầu cuối mà số tiền trong tài khoản thu phí không đủ để chi trả khi qua làn ETC mà đi vào làn đường thu phí ETC tại các trạm thu phí bị phạt 1-2 triệu đồng, tước quyền sử dụng bằng lái xe từ 1-3 tháng.

6. Có cần luật hóa để ETC thuận tiện hơn?

Ông Nguyễn Huy Thiêm cho rằng ETC là dịch vụ mới, công nghệ cao nên đòi hỏi Nhà nước phải sớm hoàn thiện cơ chế pháp lý rõ ràng để tất cả các bên tham gia dịch vụ hoạt động thuận tiện. Vì thế cần sớm xây dựng, ban hành quy định pháp luật đồng bộ, rõ ràng để thực hiện thuận tiện cho tất cả các bên. Ví dụ:

- Cho xe sử dụng ETC trả tiền sau khi không đủ tiền trong tài khoản tương tự như thuê bao điện thoại trả sau. Trong thời hạn nhất định nếu chủ xe không trả nợ sẽ bị xử phạt. Nếu có quy định pháp lý rõ ràng thì nhà cung cấp ETC, chủ trạm thu phí sẽ thực hiện thuận tiện, không cần lắp barie tại trạm thu phí, nâng cao năng lực lưu thông.

- Xe vi phạm về ETC sẽ bị phạt nguội.

- Có quy định các trạm thu phí, nhà cung cấp dịch vụ ETC phải có thiết bị dự phòng đề phòng thiết bị hư hỏng do thời tiết, sự cố. Có quy định pháp luật khi xảy ra lỗi, xả trạm thì bên nào phải chịu trách nhiệm...