1.
Điều kiện để con riêng được hưởng thừa kế từ cha dượng, mẹ kế
Thực tế pháp luật vẫn thể hiện sự ưu
tiên về quan hệ huyết thống trong việc thừa kế theo pháp luật. Bởi đây là những
người có quan hệ gần gũi, thân thuộc đối với người để lại di sản thừa kế. Tuy
nhiên, vẫn có các trường hợp ngoại lệ, đó là con riêng vẫn được hưởng di sản
nhưng kèm theo điều kiện. Cụ thể:
• Nếu con riêng không vi phạm về
điều kiện quy định tại Điều 621 BLDS 2015 về người không được hưởng quyền di
sản hoặc từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 320 BLDS 2015 thì họ được
hưởng di sản theo thừa kế theo di chúc;
• Trong quá trình chung sống con
riêng đối xử tốt với cha dượng, mẹ kế thể hiện mối quan hệ nuôi dưỡng như cha
con, mẹ con thì học được hưởng thừa kế theo pháp luật.
Hướng xử lý khi phát sinh tranh chấp
tài sản thừa kế giữa con riêng và anh em khác trong nhà
Đây là vấn đề thường xảy ra trên
thực tế, đặt trường hợp là người để lại di sản thì họ không bao giờ mong muốn
điều này xảy ra. Để giải quyết vấn đề này một cách hợp tình, hợp lý, sẽ là
thuyết phục khi ta theo các hướng sau:
• Các bên thỏa thuận với nhau trên
tinh thần thiện chí, phù hợp với ý chí của người để lại di sản theo di chúc
hoặc tập quán địa phương. Trường hợp không để lại di chúc thì việc xử lý tranh
chấp nên tuân thủ quy định của pháp luật về vấn đề thừa kế;
• Các bên khi không thể dung hòa lợi
ích của nhau, thì họ nên khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết. Thời hiệu yêu cầu
chia di sản thừa kế là 30 năm đối với bất động sản và 10 năm đối với động sản
kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế
đang quản lý di sản đó;
• Các bên nếu nhận thấy vấn đề phân
chia di sản thừa kế chưa thỏa đáng hoặc chưa được đảm bảo thì tự mình hoặc nhờ
luật sư, người khác bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
2.
Con riêng có thể được thừa kế di sản của mẹ kế ?
Thưa luật sư, Tôi có một vấn đề cần
tư vấn như sau: Mẹ tôi mất năm 2018 nhưng không để lại di chúc. Vậy theo quy
định pháp luật thì mảnh đất và căn nhà đứng tên bố mẹ tôi sẽ được chia như thế
nào? Bố mẹ tôi chỉ có 02 chị em chúng tôi. Trong trường hợp bố tôi có con riêng
thì người con này có được thừa kế di sản của mẹ tôi không?
Xin cảm ơn.
Luật sư Gia Đình trả lời:
Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đến chúng
tôi, về vấn đề mà bạn đang quan tâm thì chúng tôi có ý kiến như sau:
Thứ nhất, "thừa kế" được
hiểu là sự chuyển dịch tài sản, quyền và nghĩa vụ của người chết cho người còn
sống.
Thứ hai, pháp luật quy định 02 hình
thức thừa kế: thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật. Trường hợp của mẹ
bạn khi chết không để lại di chúc nên di sản của mẹ bạn sẽ được chia theo pháp
luật.
Thứ ba, xác định di sản của mẹ bạn
trong mảnh đất và căn nhà: Theo quy định tại khoản 1 Điều 29 và Điều 33 Luật
hôn nhân và gia đình năm 2014, Điều 213 Bộ luật dân sự năm 2015 thì mảnh đất và
căn nhà mà bố mẹ bạn đứng tên là tài sản chung của bố mẹ bạn. Do đó, di sản của
mẹ bạn được xác định là 1/2 giá trị quyền sử dụng đất và quyền sở hữu căn nhà.
Điều 29 Luật hôn nhân và gia đình
năm 2014:
1. Vợ, chồng bình đẳng với nhau về
quyền, nghĩa vụ trong việc tạo lập, chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản
chung; không phân biệt giữa lao động trong gia đình và lao động có thu nhập.
Điều 33 Luật hôn nhân và gia đình
năm 2014:
1. Tài sản chung của vợ chồng gồm
tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh
doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác
trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của
Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và
tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.
Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có
được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc
chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch
bằng tài sản riêng.
2. Tài sản chung của vợ chồng thuộc
sở hữu chung hợp nhất, được dùng để bảo đảm nhu cầu của gia đình, thực hiện
nghĩa vụ chung của vợ chồng.
Điều 213 Bộ luật dân sự năm 2015:
1. Sở hữu chung của vợ chồng là sở
hữu chung hợp nhất có thể phân chia.
2. Vợ chồng cùng nhau tạo lập, phát
triển khối tài sản chung; có quyền ngang nhau trong việc chiếm hữu, sử dụng,
định đoạt tài sản chung.
3. Vợ chồng thỏa thuận hoặc ủy quyền
cho nhau chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung.
4. Tài sản chung của vợ chồng có thể
phân chia theo thỏa thuận hoặc theo quyết định của Tòa án.
Thứ tư, xác định người thứa kế của
mẹ bạn: Theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015
thì bố bạn và 02 chị em bạn là những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của mẹ
bạn và mỗi người được hưởng 1/3 di sản của mẹ bạn như đã xác định ở trên.
Điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015:
1. Những người thừa kế theo pháp
luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ,
chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông
nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết;
cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội,
cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của
người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu
ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ
ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng
được hưởng phần di sản bằng nhau.
Trường hợp bố bạn có con riêng:
người con riêng này không được xác định là người thừa kế của mẹ bạn nên không
có quyền thừa kế đối với phần di sản của mẹ bạn.
Tuy nhiên, Điều 654 Bộ luật dân sự
năm 2015 có quy định việc con riêng và bố dượng, mẹ kế nếu có quan hệ chăm sóc,
nuôi dưỡng nhau như cha con, mẹ con thì được thừa kế di sản của nhau.
Điều 654. Quan hệ thừa kế giữa con
riêng và bố dượng, mẹ kế
Con riêng và bố dượng, mẹ kế nếu có
quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng nhau như cha con, mẹ con thì được thừa kế di sản
của nhau và còn được thừa kế di sản theo quy định tại Điều 652 và Điều 653 của
Bộ luật này.
Vì vậy, trong trường hợp giữa mẹ bạn
và người con riêng của bố bạn đã có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng như mẹ con
người này cũng có thể được hưởng một phần di sản của mẹ bạn.
3.
Di sản đã chia xong, xuất hiện người thừa kế mới giải quyết như thế nào?
Câu hỏi:
Bố tôi mất 2 năm trước nhưng không
để lại di chúc, tài sản của bố tôi chia theo pháp luật cho mẹ và 3 anh em tôi
thành 4 phần bằng nhau. Trước khi bố tôi mất đã dặn rằng bố có một người con
riêng, tính đến năm nay thì khoảng 17 tuổi rồi. Chúng tôi cũng không biết người
con riêng đó ở đâu hay tung tích thế nào cho đến khi mấy ngày trước người con
riêng đó đến nhận bố tôi và có mang theo giấy tờ chứng minh là con bố tôi. Luật
sư tư vấn giúp tôi, bây giờ tài sản của bố tôi chia xong rồi thì người con
riêng của bố tôi xuất hiện thì giải quyết như thế nào ạ?
Luật sư tư vấn
Xin chào bạn! Cảm ơn bạn đã gửi câu
hỏi của mình tới Văn Phong Luật Sư Gia Đình. Về câu hỏi của bạn, công ty chúng
tôi tư vấn và hướng dẫn bạn như sau:
1. Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Dân sự năm 2015.
2. Di sản đã chia xong, xuất hiện
thêm người thừa kế mới giải quyết như thế nào?
Theo bạn cung cấp thông tin thì bố
bạn đã mất, di sản thừa kế được chia theo pháp luật cho mẹ và 3 anh em bạn. Tuy
nhiên, sau đó có người con riêng của bố bạn đến nhận bố và có căn cứ chứng minh
là con riêng của bố bạn.
Theo quy định tại Điều 651 – Bộ luật
Dân sự quy định người thừa kế theo pháp luật như sau:
"1. Những người thừa kế theo
pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ,
chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông
nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết;
cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội,
cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của
người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu
ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ
ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng
được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau
chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không
có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản”.
Như vậy, người con riêng vẫn là con
đẻ của bố bạn, thuộc hàng thừa kế thứ nhất và phải được chia di sản bằng nhau
với tất cả những người cùng hàng thừa kế.
Trường hợp nếu người này từ chối
nhận di sản thì di sản của việc phân chia thừa kế của bố bạn sẽ không có sự
thay đổi gì.
Trường hợp người con riêng muốn nhận
di sản thừa kế từ bố của bạn thì di sản sẽ được chia lại và được quy định tại
khoản 1 – Điều 662 – Bộ luật Dân sự về phân chia di sản trong trường hợp có
người thừa kế mới kế như sau: "Trường hợp đã phân chia di sản mà xuất hiện
người thừa kế mới thì không thực hiện việc phân chia lại di sản bằng hiện vật,
nhưng những người thừa kế đã nhận di sản phải thanh toán cho người thừa kế mới
một khoản tiền tương ứng với phần di sản của người đó tại thời điểm chia thừa
kế theo tỷ lệ tương ứng với phần di sản đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận
khác”. Theo đó, nếu không có sự thỏa thuận khác giữa các bên thì di sản đã chia
cho mẹ và 3 anh em bạn sẽ không phải chia lại di sản bằng hiện vật nữa mà mỗi
người thừa kế thanh toán cho người con riêng của bố bạn một khoản tiền tương
ứng với phần di sản của người đó tại thời điểm chia thừa kế theo tỷ lệ tương
ứng với phần di sản đã nhận; tức là trong trường hợp của mẹ và 3 anh em bạn mỗi
người một khoản bằng nhau tổng sẽ tương ứng với di sản mà người con riêng đáng
ra được hưởng khi chia theo pháp luật là 5 phần bằng nhau.
Luật sư Trần Minh Hùng chuyên gia
tư vấn luật trên kênh HTV, VTV, THVL1, ANTV, SCTV1...
Chúng tôi
là hãng luật tổng hợp nhiều đội ngũ luật sư giỏi, luật gia, thạc sỹ, chuyên
viên, cộng tác viên có trình độ cao, năng lực chuyên môn cao, có kinh nghiệm,
kiến thức hiểu biết rộng, kỹ năng tư vấn chuyên nghiệp, đặc biệt có trách nhiệm
và đạo đức trong nghề nghiệp. Chúng tôi quan niệm Luật sư là nghề cao quý-
cao quý vì nghề luật sư là nghề tìm công bằng và công lý cho xã hội. Luật sư
bảo vệ cho những nạn nhân, tội phạm, và những người bị oan sai. Nghề luật sư là
nghề rất nguy hiểm và khó khăn dù bào chữa, bảo vệ cho bất kỳ ai thì luật sư
luôn gặp nguy hiểm vì sự thù hằn của bên đối lập. Do vậy để làm được luật sư
thì phải có tâm, có đạo đức, có tài năng và phải đam mê nghề nghiệp, yêu nghề,
chấp nhận có khăn, hy sinh và chấp nhận nguy hiểm. Nếu sợ nguy hiểm, sợ ảnh
hưởng đến công việc, cuộc sống của mình và gia đình thì rất khó hành nghề luật
sư đúng nghĩa. Niềm vui của luật sư là khi giải oan được cho thân chủ, giúp
được cho thân chủ, đem lại công bằng, công lý cho thân chủ nhằm góp phần đem
lại công bằng cho xã hội.
Luật sư
Trần Minh Hùng Trưởng văn phòng Luật sư Gia Đình- Luật sư sáng lập luật sư Gia
Đình có nhiều năm kinh nghiệm tranh tụng, tư vấn được rất nhiều hãng truyền
thông tin tưởng với nhiều năm và thường xuyên cố vấn pháp lý, tư vấn pháp luật
trên các Kênh truyền hình uy tín như: Đài Truyền hình TPHCM
(HTV), Đài truyền hình Việt Nam (VTV), Đài truyền hình Vĩnh Long,
Truyền hình Công an ANTV, SCTV, THQH, Tư vấn luật trên Đài tiếng nói Việt Nam,
Đài truyền hình cáp VTC, Đài VOV Giao Thông, Đài tiếng nói Việt Nam, Đài phát
thanh Kiên Giang, Truyền hình Quốc Hội, Báo Pháp luật TPHCM, Báo tuổi
trẻ đời sống, Báo đời sống và pháp luật, Báo Dân trí, Báo Vnxpress, Báo công an
nhân dân và các hãng báo chí trên cả nước... là luật sư được Trường Đại học
luật TP.HCM mời làm giám khảo cho nhiều cuộc thi Phiên tòa giả định cấp trường
ĐHL, Cấp Quốc Gia, học thuật với trường Cảnh sát nhân dân, Nhiều trường đại học
uy tín và chuyên gia pháp luật cho các hãng truyền thông uy tín. Là Luật
sư bào chữa, tư vấn cho nhiều vụ án đỉnh điểm, quan trọng nổi tiếng
trên cả nước được báo chí đưa tin, người dân quan tâm như vụ đại án Ngân hàng
Navibank liên quan Huyền Như và Viettinbank, Vụ cướp 35 tỷ Long Thành - Dầu
giây, Chống thi hành công vụ mùa Covid, các vụ Giết Người, Hiếp dâm, Dâm ô, Lừa
Đảo, gây thương tích, tham ô, cố ý làm trái... và các vụ án khác về dân sự,
kinh tế, thừa kế, đất đai, lao động, hành chính, doanh nghiệp.… luôn mang lại
niềm tin cho khách hàng cũng như sự đóng góp tích cực sự công bằng, đi tìm công
lý không biết mệt mỏi cho xã hội của luật sư chúng tôi.
Chúng tôi
cùng tư vấn luật và cố vấn pháp lý cho nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước
rất lâu năm.
Trân trọng
cảm ơn.
ĐOÀN LUẬT SƯ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VPLS GIA ĐÌNH (Luật sư Thành Phố)
Trụ sở: 402A
Nguyễn Văn Luông, P.12, Q.6, Tp.HCM (Bên cạnh Công chứng số 7)
5/1 Nguyễn Du,
Biên Hòa, Đồng Nai (đối diện tòa án Biên Hòa)
68/147 Trần
Quang Khải, Tân Định, quận 1, TP.HCM
Điện thoại:
028-38779958; Fax: 08-38779958
Luật sư Trần
Minh Hùng: 0972 238006
Email: luatsuthanhpho@gmail.com
http://www.luatsugiadinh.net. vn
http://www.luatsuthanhpho.com
|